تدوين برنامه فرزند پروري مبتني بر تجارب زيسته مادران كودكان با ناتوان هوشي

(Developing a Parenting Program Based on the Experiences of Mothers of Children with Intellectual Disability (ID

ناتواني هوشي يك اختلال عصبي رشدي محسوب مي شود كه تاثير بسيار زيادي بر خانواده به خصوص مادران مي گذارد. لذا هدف از اين پژوهش تدوين برنامه فرزندپروري مبتني برتجارب زيسته مادران كودكان ناتوان هوشي بود. براي تدوين برنامه به شيوه كيفي به كاوش تجارب زيسته مادران با استفاده از مصاحبه ژرف نگر با 12مادر، كه داراي كودك ناتواني هوشي بودند پرداخته شد و مضامين اصلي تجربه ها از طريق روش Colaizzi كشف شد. سپس بر اساس مضامين اصلي كشف شده به مطالعه مروري كليه روش هاي فرزندپروري و برنامه هاي مربوطه (كه در كتابها و مقالات مختلف مطرح شده بودند) پرداخته شد تا جلسات فرزندپروري طراحي شود. و در نهايت برنامه فرزندپروري طراحي شده با استفاده از روش گروه هاي كانوني بين مشاوران تخصصي مدارس استثنايي استان يزد مورد بررسي قرار گرفت و ضريب CVR مربوط به هرجلسه محاسبه و در مورد برنامه به اجماع رسيده شد و روايي محتوايي و صوري آن مورد تاييد قرار گرفت. يافته هاي حاصل از تجربيات مادران در زندگي با كودك مبتلا به ناتواني هوشي در 7 مضمون اصلي (تجربه سرزنش، نگراني از آينده، مشكلات رفتاري كودك ، اختلال در تعامل، داغ و انزواي اجتماعي، افكار و احساسات منفي و دستاوردهاي مثبت) و 16 مضمون فرعي كه به صورت زيرگروه هاي مضامين اصلي كدبندي شده اند، خلاصه گرديد. سپس برنامه فرزندپروري مبتني بر تجارب زيسته مادران داراي كودك ناتوان هوشي با استفاده از مولفه هاي اساسي درمان مبتني بر شفقت و روش فرزندپروري مثبت در 9جلسه آموزشي تدوين شد. از آنجايي كه براي طراحي اين برنامه از تجارب مادران به عنوان مخاطبان اصلي و همچنين مطالعه ي مروري گسترده منبع علمي براي پاسخگويي به نيازهاي آنان استفاده شده است و كليه جلسات آموزشي مورد بررسي و تاييد متخصصان مربوطه قرار گرفته است، به اين نتيجه مي رسيم كه برنامه طراحي شده از روايي محتوايي و صوري قابل قبولي برخوردار مي باشد و مي تواند در جهت پيشرفت كودكان ناتوان هوشي و خانواده هاي آنها موثر و مفيد باشد.

Intellectual disability is considered as a developmental disorder that has a great impact on the family, especially on mothers. The aim of the present study was to develop a parenting program based on the study of mothers of children with intellectual disability. Participants were mothers of children with intellectual disability (ID) in Yazd Province who were selected via the purposive sampling method. They had at least one child with intellectual disability and intended to talk about their experiences. Sampling and interviewing continued until saturation (12 mothers.) To develop the program in a qualitative method, the mothers’ lived-experiences were explored through in-depth interviews with 12 mothers of children with intellectual disability. The main themes of the experiment were discovered through the Colaizzi method. Then, based on the main discovered themes, a review of all parenting methods and related programs (presented in various books and articles) was devoted to the development of parenting sessions. Finally, the parenting program was designed using the focal group methodology between the specialist counselors of Yazd Schools of Special Needs and the CVR coefficient for each session was calculated and approved. Hence its content and formal validity were confirmed. Findings from the lived-experiences of mothers of children with intellectual disability were summarized in 7 main themes (experience of blame, future worries, child behavior problems, interruptions in interaction, hot and social isolation, negative thoughts and feelings, and positive achievements (and 16 themes encoded as subgroups of the main themes. After that, the parenting program based on the experiences of mothers of children with intellectual disability was developed using the main components of compassion therapy and positive parenting method in 9 sessions. Since the design of this program has used the experiences of mothers as main audiences as well as a comprehensive review of the scientific resource to meet their needs, and all training sessions have been reviewed and approved by relevant professionals, the designed program has acceptable content and formal validity and can probably be effective on the development of children with intellectual disability and their families.