شگرد‌هاي بديع لفظي در داستان‌نامه بهمنياري و ضرب‌المثل‌هاي مازندراني

موضوع اين مقاله، شگرد‌هاي بديع لفظي در داستان‌نامه بهمنياري و ضرب‌المثل‌هاي مازندراني  است. مَثل‌ها به عنوان يكي از بخش‌هاي ادبيّات عاميانه، گرچه در ظاهر از آرايه‌هاي زيبايي‌شناسي بدورند، كمتر مَثلي را مي‌توان يافت كه از شگردهاي بلاغي بي‌بهره‌ باشد. يكي از عوامل مهمّي كه سبب زيبايي و اثرگذاري مثل  مي‌شود، آرايه‌هاي لفظي است. در اين نوشتار، شگردهاي بديع لفظي در 6023 مثل داستان‌نامه بهمنياري  و2023 مثل مازندراني از فرهنگ مثل‌هاي‌ مازندراني مصطفي انصاريبا روش مقايسه‌ و توصيف و تحليل محتوا، با توجّه به منابع كتابخانه‌اي بررسي وتحليل گرديد و اين نتيجه حاصل شد كه به‌كار‌گيري شگرد‌هاي بديع لفظي، بر بلاغت، تأثيرگذاري و زيبايي مَثل‌هاي داستان‌نامه و مازندراني افزوده و سبب شهرت و رواج آن‌ها گرديده است. از مجموع آمار آرايه‌هاي بديع لفظي، تكرار و تصدير، بالاترين بسامد وطرد و عكس، پايين‌ترين بسامد را در بلاغت مَثل‌ها داشته‌ است. تعداد آرايه‌ها در مثل‌هاي داستان‌نامه بيشتر از مثل‌هاي مازندراني است. در مثل‌هاي مازندراني، تنوّع آرايه‌ها كمتر است و آرايه‌هاي ساده‌تر و محسوس‌تر به كار رفته‌اند؛ اين امر، نشانه آن است كه گويندگان مثل فارسي از دانش ادبي بيشتري نسبت به گويندگان مثل مازندراني برخوردار بوده‌اند؛ البتّه منظوم بودن  برخي از مثل‌هاي داستان‌نامه در اين امر بي‌تأثير نبوده است.