پديد آورندگان :
نيكخواه، آرمين دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - گروه علوم زمين , مشكوتي، اميرحسين دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - دانشكده علوم پايه - گروه آموزشي علوم زمين , كمالي، غلامعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - دانشكده علوم پايه - گروه آموزشي علوم زمين
چكيده فارسي :
شاخص چرخندگي براي تعيين چرخندي يا واچرخندي بودن گردش جوي (جريان) و گسترۀ تأثيرگذاري آن‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بر اين اساس پنج نوع مختلف گردش جوي شامل حاشيه ناوه، خط ناوه، زين ارتفاعي يا الگوي ناشناخته، حاشيه پشته و خط پشته بر مبناي انحناي پربند ارتفاع ژئوپتانسيلي تعيين و سري زماني اين شاخص در مقياس روزانه توليد شد. پوشش مكاني شاخص چرخندگي تا شعاع حدود 300 كيلومتر از نقطه‌ي مركزي و سطحي بالغ بر 280 هزار كيلومتر مربع مي‌باشد. ميانگين فراواني هر يك از انواع گردش‌هاي جوي در سطح 500 هكتوپاسكال به ترتيب برابر 81، 20، 106، 106 و 52 روز در سال بودند. سامانه‌هاي كم‌ارتفاع (شامل حاشيه و خط ناوه) در 27% روزهاي سال و سامانه‌هاي پرارتفاع (شامل حاشيه و خط پشته) در 43% روزهاي سال حاكم بر منطقه بودند. آزمون روند من-كندال حاكي از كاهش فراواني سامانه‌هاي كم‌ارتفاع و همچنين افزايش فراواني سامانه‌هاي پرارتفاع بود. بررسي ارتباط ميان شاخص چرخندگي دردو سطح فشاري 500 و 700 هكتوپاسكال با دما و بارش نشان داد با افزايش شاخص در منطقه، دما كاهش و بارندگي افزايش مي‌يابد. ميزان همبستگي پيرسون بين شاخص‌هاي چرخندگي در دو سطح 500 و 700 هكتوپاسكال برابر 79/0 مي‌باشد كه نشان دهنده هم وردايي قابل توجه ميان الگوهاي گردشي جو در اين دو سطح مي‌باشد. همبستگي قوي مشاهده شده بين الگوهاي گردشي در د و سطح نشان دهنده نقش بارز سامانه هاي مهاجر در تغييرات آب و هوايي منطقه مورد مطالعه است. تحليل روند نشان داد كه تعداد سامانه هاي چرخندي كاهش قابل توجهي يافته است.
چكيده لاتين :
Cyclonicity index is a measure that can be used to assess the effect of a cyclonic or anticyclonic system in a region according to the governing synoptic circulation of atmosphere. Five different types of atmospheric circulation, including trough edge, trough line, unknown pattern, ridge edge and ridge line, may be identified by the index. The spatial coverage of cyclonicity index is about 300 kilometers radius from the central point and covering the area around 280,000 square kilometers. Accordingly, a study was designed to explore the cyclonicity index relationship with two important climatic parameters, i.e., precipitation and temperature in northwestern part of the country. The study was carried out on two 500 and 700hPa using the geopotential height data. The average frequency of trough edge, trough line, unknown pattern, ridge edge and ridge line at the 500hPa level were, respectively, 81, 20, 106, 106 and 52 days per year. They were 87, 18, 112, 90 and 59 for 700hPa level, respectively. Strong correlations were observed between cyclonic systems at both studied levels that may be interpreted as the predominant role of transient weather systems on the precipitation of the study region. The same was true for temperature fall observed at the time and after precipitation. Pearson correlation coefficients between cyclonicity indices at two levels were 0.79. Mann-Kendall test showed a significant reduction in the frequency of cyclonic systems and an increase in the frequency of anti-cyclonic systems over the study region that it may be interpreted as longer dry periods in the study region.
