كاركرد خانواده و گرايش به مصرف مواد در نوجوانان: نقش واسطه اي انسجام و آشفتگي هويت

Family Functioning and Substance-use Tendency in Adolescents: The Mediating Role of Identity Coherence and Confusion

افزايش روزافزون گرايش به مصرف مواد مخدر در بين نوجوانان و جوانان، سال هاي متمادي است كه توجه روانشناسان را به خود جلب كرده است. تاكيد محققين در زمينه علل گرايش به مواد مخدر بر تعامل فرد و خانواده بوده و مطالعه كنش متقابل اين دو با اهميت پنداشته شده است. در همين رابطه هدف پژوهش حاضر بررسي ارتباط كاركرد خانواده و گرايش به سوء مصرف مواد در نوجوانان و مطالعه نقش واسطه اي هويت بود. 208 نوجوان بين سنين 15 تا 18 سال به ابزارهاي پژوهش شامل مقياس انسجام و انعطاف پذيري خانواده (FACES-IV)، سياهه مراحل رواني اجتماعي اريكسون و مقياس استعداد اعتياد (APS) پاسخ دادند. يافته هاي پژوهش نشان داد كه رابطه معكوسي بين ابعاد متوازن، رضايت و تعاملات خانوادگي با گرايش به اعتياد وجود دارد و ابعاد نامتوازن كاركرد خانواده با گرايش به اعتياد، به جز بعد نامنعطف رابطه مستقيمي داشت. در ادامه انسجام هويت رابطه معكوس و سردرگمي هويت رابطه مستقيم معناداري با گرايش به اعتياد داشتند. همچنين اثر كاركرد نامتوازن خانواده با واسطه سردرگمي هويت بر گرايش به اعتياد معنادار بود. نتايج اين مطالعه مطرح ميسازد كه ارزيابي و مداخلاتي كه هم بر خود و هم بر بافت خانوادگي متمركزند، احتمالا در پيشگيري يا كاهش مصرف مواد در نوجوانان موثرترند.

The increasing trend of substance-use tendency among the adolescents has attracted the psychologists' attention for many years. Literature has focused on the person- family interaction as the main cause of the tendency toward substance use and this interaction has been considered an important factor. Accordingly, the present research aimed to investigate the relationship between family functioning and substance-use tendency among adolescents and study the mediating role of identity. 208 adolescents between 15 to 18 years old, answered the research tools including family adaptability and cohesion scale (FACES-I), Ericsson's social psychological stages inve -ntory, and the addiction potential scale (APS). The findings revealed an inverse relationship between balance, satisfaction and family interactions dimensions with addiction tendency. It was also showed that the imbalance in dimensions of family function had a significantly direct relation to addiction tendency, expect for the rigid dimension. In line with this, an inverse relation concerning identity cohesion and a direct relation concerning identity confusion were found with substance use tendency. The effect of the family unbalanced function on substance use tendency was significant through the mediation of identity confusion. The results indicated that the evaluation and the interventions which concentrate on both the family itself and its context are probably more efficient in substance use prevention or reduction among adolescents.