گفتمان سياست‌جنايي در رساله‌ي حقوق امام سجاد(ع)؛ بازشناسي گفتمان كيفري شريعت

نظريه‌ي كيفري شريعت در شمار اثرگذارترين منابع قانونگذاري كيفري در ايران قرار دارد. اين اثرگذاري، تنها به واسطه‌ي آميختگي ساختار قدرت با نظريه‌ي سياسي مذهب در ايران نيست. تاثيرگذاري نظام كيفري شريعت بر قانونگذاري كيفري در ايران بيش از هر چيز ناشي از اين واقعيت است كه ارزش‌ها و هنجارهاي مذهبي در جريان انباشت تاريخي مبدل به بخشي جدايي‌ناپذير از خرده‌نظام فرهنگي در جامعه‌ي ما شده‌اند. به واسطه‌ي اين وابستگي گسست‌ناپذير، قرائتي كه از نظريه‌ي كيفري مذهب ارائه مي‌گردد؛ نقشي بسيار مهم در سياست‌گذاري كيفري ايفا مي‌كند. در كنار ساير متون مرسوم فقه كيفري، رساله‌ي حقوق امام سجاد(ع) نيز در شمار منابعي است كه مي‌توان از دل آن نشانه‌هايي از گفتمان كيفري شريعت را جستجو كرد. رساله‌ي حقوق، نظامي فراگير از تكاليف و حقوق متقابل را به تصوير مي‌كشد كه تمامي شئونات حيات مادي و معنوي انسان را در بر گرفته‌اند. بازشناسي گفتمان اين نظام در هم‌آميخته از حقوق و تكاليف، نقشي مهم در شناخت واقعي نظريه‌ي كيفري شريعت ايفا خواهد كرد. تلاش پژوهش حاضر آن است تا با تكيه بر روش تحقيق «تحليل محتوا»، زمينه را براي شناسايي گفتمان كيفري شريعت از بطن متون رساله‌ي حقوق فراهم آورد. ره آورد شناسايي اين گفتمان، دگرگوني قرائت‌ها از نظريه‌ي كيفري مذهب خواهد بود.