سير تحول گفتماني فدراسيون روسيه در منطقه آسياي مركزي؛ از گفتمان يوروآتلانتيسم تا قدرت بزرگ هنجارمند (1991-2016)

فدراسيون روسيه از جمله مهم ترين و تاثيرگذارترين بازيگران «بازي بزرگ جديد» منطقه آسياي مركزي طي ٢٥ سال گذشته بوده است و در راستاي حفظ وضع موجود، احيا و تقويت جايگاه سنتي و هژمونيك روسيه در اين منطقه، حفظ كشورهاي منطقه در مدار سياست خارجي و دفاعي مسكو و در نهايت مقابله با اهداف و سياست هاي قدرت هاي رقيب به ويژه ناتو، اتحاديه اروپا و ايالات متحده آمريكا، كوشش هاي متعددي را در سطح مناسبات دو جانبه با پنج كشور منطقه آسياي مركزي و نيز در سطح ساز‌و‌كار هاي چند جانبه نظير جامعه كشورهاي مشترك المنافع، پيمان امنيت دسته جمعي، سازمان همكاري شانگهاي و اتحاديه اقتصادي اوراسيا به اجرا گذاشته است. در  اين  بين، نكته شايان توجه اين است كه روند سياست خارجي فدراسيون روسيه در قبال اين مناطق متاثر از تحولات داخلي جامعه در حال گذار روسيه پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و تحولات منطقه اي و بين‌المللي، روندي ايستا، خطي و ثابت را طي ننمود و به موازات شرايط داخلي روسيه، منطقه آسياي مركزي و كيفيت مناسبات روسيه با جهان غرب، روندي بسيار پويا و متغير را تجربه نمود.  اين روند پويا و متغير اين پرسش را مطرح مي سازد كه « سير تحول و روند متغير سياست خارجي روسيه در قبال منطقه آسياي مركزي چگونه و بر چه مبنايي قابل تببين مي باشد؟». فرضيه اي كه در پاسخ به اين پرسش مطرح مي شود آن است كه «روند شكل گيري و تكامل هويت ملي روسيه پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و نوع تعريف اين كشور از جايگاه، رسالت و موقعيت خود نسبت به بازيگران اصلي نظام بين‌المللي، موجب شكل گيري روند متغير سياست خارجي روسيه در قبال منطقه آسياي مركزي شده است». مقاله پيش رو به منظور پاسخ به پرسش ياد شده و ارزيابي فرضيه مذكور، خواهد كوشيد با كاربست نظريه گفتمان (تغيير «در» گفتمان و تغيير «از» گفتمان) در چارچوب «گفتمان هاي حاكم بر سياست خارجي روسيه» طي 25 سال گذشته، درك بهتري از سير تحول سياست خارجي اين كشور در قبال منطقه آسياي مركزي در فاصله سال‌هاي 1991 تا 2016 حاصل شود.