مبناي ژئوپليتيك راه ابريشم آمريكا و چين در آسياي مركزي

برخي بازيگران بين‏المللي در سال‏هاي اخير با توسل به قدرت نمادين تمثيل راه ابريشم در صدد بازسازي و بهره‏مندي از منافع آن برآمده‏اند. چين در سال 2013 ازابتكار يك كمربند، يك راه رونمايي كرد و ابرطرح كمربند اقتصادي راه ابريشم را ارائه نمود كه مسير اصلي آن از آسياي مركزي مي‏گذرد. پيش از آن نيز ايالات متحده در سال 2011 به‏طور رسمي، اصطلاح رمانتيك راه ابريشم را در تعيين سياست خارجي خود در قبال آسياي مركزي به‏كار برد. با اين حال، روايت راه ابريشم ايالات متحده معاني متمايزي از روايت چيني هم‏نام آن دارد. هدف اصلي اين مقاله، مقايسه گفتمان ژئوپليتيك پشتيبان روايت‏هاي آمريكايي و چيني راه ابريشم نوين در آسياي مركزي است. پرسش محوري مقاله نيز اين است كه روايت‎هاي راه ابريشم نوين آمريكا و چين در آسياي مركزي بر مبناي كدام يك از گفتمان‏هاي ژئوپليتيك شكل گرفته‏اند؟ فرضيه‏اي كه مقاله در صدد آزمون آن برآمده اين است كه به‏رغم توسل ايالات متحده به استعاره راه ابريشم، طرح راه ابريشم نوين اين كشور در آسياي مركزي بر بازتعريف ژئوپليتيك سلطه، يعني بازگشت منطقه به ژئوپليتيك استعماري گذشته بنا شده است؛ در حالي‏كه طرح كمربند اقتصادي راه ابريشم چين با درس گرفتن از تاريخ، بر پندار ژئوپليتيك انتقادي و در نظر گرفتن جمهوري‏هاي آسياي مركزي به‏مثابه بازيگر و نه صرفا زمين بازي مبتني است. يافته‏هاي مقاله نيز نشان‏دهنده درستي اين فرضيه است.