اثر تاج تك درختان بنه (pistacia atlantica desf) بر ميزان عناصر مغذي خاك جنگل (منطقه سروآباد استان كردستان)

The Effects of Persian Turpentine (Pistacia atlantica Desf) Single-trees Crown on the Amount of Nutrients in the Forest Soil (Sarvabad Region in Kurdistan Province

تاج پوشش درختي در بسياري از زيست بوم ها، از جمله جنگل هاي نيمه خشك زاگرس، عامل اصلي حفظ و تقويت خاك است. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي اثرات تاج پوشش درختي گونه بنه (pistacia atlantica desf.) بر مقدار نيتروژن كل، كربن آلي، فسفر قابل جذب، اسيديته، هدايت الكتريكي و بافت خاك بود. نمونه هاي خاك در داخل و خارج خاك سايه انداز پنج تك درخت بنه در امتداد خطوط تراز و موقعيت هاي بالا و پايين دامنه اي با جهت شمالي از عمق صفر تا پنج سانتي متري خاك در منطقه سروآباد كردستان برداشت شد. نتايج نشان داد، درصد كربن آلي در ناحيه داخل تاج نسبت به خارج آن از 6.71 درصد به 4.73 درصد كاهش يافت. ميزان نيتروژن در خاك ناحيه تحت تاج پوشش درخت (0.406 درصد) غلظت بالاتري نسبت به خارج آن (0.224 درصد) داشت و مقدار فسفر نيز در خاك زير تاج، 32.7 ميلي گرم بر كيلوگرم اندازه گيري شد، درحالي كه براي خاك خارج تاج، 21.1 ميلي گرم بر كيلوگرم به دست آمد. مقدار هدايت الكتريكي در خاك زير تاج بيشتر از مقدار آن در خارج از تاج بود. بافت خاك در ناحيه زير تاج نسبت به خارج آن سبك تر شده بود، اين در حالي بود كه اسيديته تحت تاثير تاج تك درختان بنه قرار نگرفته بود و تفاوت معني داري از نظر اسيديته در نواحي مختلف تاج مشاهده نشد. با توجه به ارزش هاي اكولوژيكي گونه بنه در جنگل هاي زاگرس، حضور اين درختان در مجموع، آثار مثبتي بر ويژگي هاي خاك داشته و از بين رفتن آنها منجر به كاهش چشمگير كيفيت خصوصيات خاك و مستعد شدن آن به فرسايش مي شود.

Trees crown can be regarded as main factor contributing to the conservation and support of soil in many ecosystems including semiarid forests in Zagross. The aim of this study was to find out the effect of tree crown of pictachio (Pistacia atlantica Desf) on N, OC, P, pH, EC and the texture of the soil. Soil samples were collected in and outside the crown of 5 single pistachio trees on four directions of each tree in a northern slope from the 0-5 cm depth of soil in the Sarvabad region, Kurdistan. The results of this study showed that the amount of the soil organic carbon was decreased from 6.71% in the soil inside tree crowns to 4.73% in the soils outside the tree canopies. The soil inside trees had a higher concentration of soil nitrogen (0.406%) than the one outside (0.224%) the tree crown; the concentration of phosphorus was measured to be 32.7 mg/kg in the soil inside canopy, while it was 21.1 mg/kg in the soil of outside the tree canopy. EC under the tree crowns was more than that outside the canopy. The results, therefore, showed that soil texture was lighter inside the canopy, as compared to outside; however, the acidity of the soil was not affected by tree crowns and no significant differences were observed in different areas of the crown. Therefore, Persian turpentine trees have positive impacts on the soil properties in Zagros forests and eliminating them will lead to the significant loss of soil fertility and greater soil erosion.