تاثير شرايط رطوبتي و غلظت آمونيوم بر نيترات‌سازي در دو خاك با بافت متفاوت

Effects of Moisture Conditions and Ammonium Concentration on Nitrification in Two Soils with Different Textures

نيترات سازي يكي از فعال ترين فرايندهاي زيستي در خاك هايي است كه نيتروژن آمونيومي دريافت كرده اند. سرعت اين فرايند تحت تاثير عوامل متعدد و برهمكنش آنها قرار دارد. در تحقيق حاضر تاثير غلظت آمونيوم و رطوبت بر ميزان نيترات سازي در دو نمونه خاك a (لوم) و b (لوم رسي)، به ترتيب از دو منطقه مرند و اهر مطالعه شد. آزمايش به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار با پنج سطح نيتروژن از منبع اوره (صفر، 50، 100، 200 و 400 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم خاك)، سه سطح رطوبت (60-55، 80-75 و 100-95 درصد fc) و دو نوع خاك (a و b) در انكوباتور با دماي 0.5 ±25 درجه سانتي گراد، به مدت دو هفته انجام شد و در پايان انكوباسيون، غلظت هاي نيترات و آمونيوم و مقادير ph و ec خاك اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد كه نيترات سازي در سطح رطوبت 60-55 درصد fc، به طور ميانگين 22 درصد كمتر از سطح رطوبت 100-95 درصد fc بود و تفاوت معني داري بين سطوح رطوبت 80-75 و 100-95 درصد fc، مشاهده نشد. نيترات سازي در تيمار 400 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم و 60-55 درصد fc به طور قابل ملاحظه اي كاهش يافت و سبب تجمع بيش از 25 درصد آمونيوم افزوده شده، شد. تفاوت معني داري از نظر ميانگين غلظت آمونيوم بين سطوح 50، 100 و 200 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم وجود نداشت، ولي اين غلظت ها به طور معني داري كمتر از سطح 400 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم بودند. همچنين، نيترات سازي همراه با ساير فرايندها، به طور معني داري سبب افزايش ec و كاهش ph خاك ها (به ترتيب به ميزان 0.54 دسي زيمنس بر متر و 0.59 واحد به ازاي 200 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم) شدند. ميانگين ميزان نيترات سازي در خاك a (بافت لوم) به ميزان 40.3 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم، بيشتر از خاك b (بافت لوم رسي) بود.

Nitrification is one of the most active biological processes in the soils receiving ammonium nitrogen. The rate of this process is under the influence of several factors and their interactions. In this study, the effects of ammonium concentration and moisture content on the extent of nitrification in two soil samples named A (Loam) and B (Clay loam), which had been taken, respectively, from Marand and Ahar areas, were investigated. A two-week factorial incubation experiment (25±0.5°C) was conducted in a completely randomized design with three replications. Factors were urea nitrogen at five levels (0, 50, 100, 200 and 400 mg N kg-1), moisture content at three levels (0.55FC-0.60FC, 0.75FC-0.80FC and 0.95FC-FC) and two soil types (A and B). At the end of the experiment, concentrations of ammonium and nitrate as well as the values of pH and EC were determined. Based on the results, average nitrification at 0.55FC-0.60FC was 22 percent lower than that at 0.95FC-FC and no significant difference was observed between 0.75FC-0.80FC and 0.95FC-FC. Nitrification at the treatment of 400 mg N kg-1and 0.55FC-0.60FC was decreased considerably and 25 percent of the added ammonium was accumulated. The average ammonium concentrations did not significantly vary among the levels of 50, 100 and 200 mg N kg-1, but these concentrations were significantly lower than those of 400 mg N kg-1. Moreover, EC and pH values of the soils were significantly increased and decreased in response to the nitrification (0.54 dS m-1 and 0.59 at the application level of 200 mg N kg-1, respectively). On average, the results showed higher nitrification (40.3 mg N kg-1) in the soil A (Loam texture) than the soil B (Clay loam).