اثرات جاده بر پوشش گياهي و برخي ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و قابليت استفاده عناصر خاك (مطالعه موردي: جاده داراب – بندرعباس)

Effects of Roadside on Vegetation and Some Physical, Chemical and Nutrients Availability of Soil (A Case Study: Darab-Bandar Abbas Road

اطلاعات اندكي در مورد تاثير جاده سازي بر پوشش گياهي و خاك هاي اطراف جاده وجود دارد. پژوهش حاضر براي بررسي تاثير جاده داراب بندرعباس بر پوشش گياهي، ويژگي هاي خاك و قابليت استفاده عناصرغذايي خاك هاي اطراف جاده انجام شد. بنابراين، از سه منطقه مختلف از حاشيه جاده و اراضي اطراف آن (50 متري لبه جاده)، 18 نمونه خاك برداشته شد و سپس درصد تاج پوشش، نوع و تراكم پوشش گياهي نيز اندازه گيري شد. ويژگي هاي خاك و قابليت استفاده نيتروژن، فسفر، پتاسيم، آهن، منگنز، روي و مس در خاك ها اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه خاك هاي حاشيه جاده داراي مقدار ماده آلي و شن بيشتر و رس و ph كمتري نسبت به خاك هاي اطراف هستند. ميانگين مقدار نيتروژن، آهن، روي و مس قابل استفاده در خاك هاي حاشيه جاده به ترتيب 0.13 درصد و 4.2، 3.2 و 0.7 ميلي گرم بر كيلوگرم و به طور معني داري بيشتر از خاك هاي اطراف (به ترتيب 0.06 درصد، 2.8، 0.6 و 0.3 ميلي گرم بر كيلوگرم) بود. پوشش گياهي در خاك هاي حاشيه جاده متنوع تر و بيشتر شامل گونه هاي درمنه و گون بادكنكي بود. درصد تاج پوشش گياهي در اراضي حاشيه جاده (13.8 درصد) به طور معني داري بيشتر از اراضي اطراف (8.5 درصد)، بود. به طوركلي مي توان نتيجه گيري كرد كه خاك هاي حاشيه جاده داراي شرايط رطوبتي و حاصلخيزي مناسبي جهت توسعه پوشش گياهي هستند كه اين مي تواند در مديريت حفاظت خاك حاشيه جاده ها مدنظر قرار گيرد.

Little information is available regarding the effect of road on the adjacent vegetation and soil. The current investigation was done to study the effect of Darab-Bandar Abbas road on vegetation, soil properties and nutrient availability of the adjacent soils. For this purpose, eighteen soil samples in three different regions from the roadside and the adjacent land (50m from the road edge) were collected and the vegetation type and density were determined. Soil properties and the availability of N, P, K, Fe, Mn, Zn and Cu were also determined. Roadside soil had more organic matter and sand contents and less clay content and pH in comparison to the adjacent lands. The mean contents of N, Fe, Zn and Cu available in the roadside soils were 0.13%, 4.2, 3.2 and 0.7 mg kg-1, respectively; these were significantly more than those of the adjacent lands (0.06%, 2.8, 0.6 and 0.3 mg kg-1, respectively). Vegetation of roadside was more varied, consisting of Artemisia sieberi and Astragalus fasciculifolius. Vegetation cover in the roadside (13.8%) was significantly more than that of the adjacent lands (8.5%). Generally, it could be concluded that roadside soils had a suitable moisture condition and fertility for the vegetation development and this could be considered in the soil conservation management of the roadside soils.