پيش بيني احتمال روزهاي گرد و خاك در مناطق شرقي ايران با روش كريجينگ نشانگر فضايي زماني

يكي از مهم ترين چالش هاي زيست محيطي به وجود آمده در منطقه خاورميانه و ايران در سال هاي اخير، پديده گرد و خاك مي باشد كه در حال افزايش است. بدين منظور با هدف پيش بيني احتمال وقوع روزهاي گرد و خاك، داده هاي سرعت باد و ديد افقي در مناطق شرقي ايران با روش كريجينگ نشانگر فضايي – زماني و با استفاده از نرم افزار R مورد بررسي قرار گرفت كه در آن نشانگر يك، براي روز گرد و خاك و نشانگر صفر براي روز بدون گرد و خاك در نظر گرفته شد. سپس آرايه SP Data (Spatial Temporal Data)به صورت تركيبي از ماتريس و بردار در كلاسSTFDF(Spatial Temporal Function Data Fram) و STF (Spatial Temporal Function) ساخته شد. پس از برازش تمامي مدل هاي تفكيك پذير و غير تفكيك پذير، تغييرنگار متريك جمعي با كمترين ميانگين مجموع مربعات به عنوان بهترين مدل براي برازش داده ها انتخاب شد. خروجي مدل نشان داد كه داده ها تا 5 روز داراي وابستگي فضايي زماني هستند، لذا مي توان از آخرين روز دوره آماري، احتمال وقوع روز گرد و خاك را براي 5 روز آينده پيش بيني كرد؛ كه در اولين روز قابل پيش بيني يعني 01/04/2017 (24/01/1396)، نقاط بحراني ايستگاه هاي سرخس و فريمان در استان خراسان رضوي به ترتيب با احتمال 16 و 20 درصد، ايستگاه هاي زابل، زهك، ميرجاوه، نصرت آباد، زاهدان و خاش در استان سيستان و بلوچستان به ترتيب با 17، 13،13،19،24 و 17 درصد و ايستگاه هاي ابركوه، بافق و بهاباد در استان يزد به ترتيب با 20، 16 و 35 درصد، بيشترين احتمال وقوع روز گرد و خاك را دارا بودند.