شناسايي الگوي همديدي گردوغبارهاي فراگير دوره گرم استان خوزستان

واكاوي آمار بلندمدت رخداد گردو غبار استان خوزستان نشان مي‌دهد كه اين استان از60 سال گذشته با پديده گردو غبار مواجه بوده است اما طوفان هاي گردوغبار فراگير با پوشش مكاني بيش از 50 درصدي و حداقل تداوم زماني2 روزه در دو دهه اخير مهمان اين استان شده است. دو شرط لازم براي وقوع طوفان‌هاي گردو غبار فراگير يكي فراهم بودن بستر و وجود ذرات ريزدانه با قطر كم و حجم زيادكه تشكيل منبع گردو غبار را داده باشد و يكي هم شرايط سينوپتيك ديناميكي به عنوان نيروي محركه و منتقل كننده ذرات گردو غبار از مناطق منشاء به ساير مناطق است. در همين راستا هدف از اين تحقيق بررسي و تحليل الگوي همديدي گردوغبارهاي فراگير استان خوزستان در دوره گرم سال مي‌‌باشد. براي اين منظور داده‌هاي مربوط به كدهاي گردو غبار 20 ايستگاه سينوپتيكي از سازمان هواشناسي اخذ گرديد. سپس با اجراي تحليل خوشه‌اي به شناسايي الگوي‌هاي موثر بر گردوغبارهاي خوزستان پرداخته شد. نتايج نشان داد كه در تعيين الگوهاي همديدي طوفان گردوغباري دوره گرم سال، پنج الگو نقش دارند كه شامل: 1) كم فشارحرارتي گنگ. 2) كم‌‌فشار گنگ، كم‌‌فشار شرق اروپا، پرفشار شمال شرق اروپا. 3) كم فشار گنگ، پرفشار اروپا. 4) پرفشار عظيم اروپا، پرفشار قزاقستان. 5) پرفشار كلاهك قطبي، كم‌‌فشار گنگ، كم‌‌فشار ايسلند. سازوكارهاي همديدي رخداد گردوغبار در الگوهاي اول تا چهارم نقش كم‌‌فشار گنگ كه در فصل گرم سال با گرمايش شديد هوا و با ماهيت حرارتي بر روي جنوب آسيا شكل مي‌‌گيرد، نقش اساسي در رخداد گردوغبار بر روي خوزستان داشته است. همچنين نفوذ و گسترش زبانه‌‌هاي كم‌‌فشار بر روي بخش‌‌هاي وسيعي از خاورميانه و مخصوصاً بيابان‌‌هاي عراق، اردن، سوريه و شمال عربستان، موجب تقويت جريان بالاسو و به طبع در نبود رطوبت سبب صعود و انتقال ذرات ريز گردوغبار و ديگر آلاينده‌‌ها به سمت كشور بويژه استان خوزستان شده است.