تحليل مقايسه‌اي سياست ماليات بر انرژي‌هاي با پايه نفت و گاز و يارانه r & d انرژي بر بهره‌وري انرژي در ايران

Comparative Analysis of Oil and Gas-Based Energy Taxation and R&D Subsidies on Energy Efficiency in Iran

آمارها نشان مي‌دهد كه وضعيت شدت مصرف انرژي در ايران بسيار نامطلوب و روند آن نيز نگران‌كننده است. دو راهبرد پايه براي كاهش شدت انرژي وجود دارد، نخستين راهبرد، اصلاح قيمت‌هاي نسبي انرژي به ويژه از طريق وضع ماليات بر انرژي است. راهبرد دوم ارتقاي تكنولوژي‌هاي انرژي‌اندوز از طريق تحقيق و توسعه، به عنوان يك راهبرد غير قيمتي است. در اين راستا هدف اين مطالعه، شبيه‌سازي مدلي براي اقتصاد كلان ايران است كه در آن چگونگي و شدت بهبود بهره‌وري انرژي بر اثر سياست اخذ ماليات بر انرژي از يكسو و سياست پرداخت يارانه به r&d براي هدايت پيشرفت تكنيكي به بخش انرژي، از سوي ديگر تحليل و مقايسه شود. براي اين منظور از يك مدل تعادل عمومي سه بخشي استفاده شده است. دوره زماني اجراي مدل پژوهش، بازه زماني 15 ساله از سال 1390 در نظر گرفته ‌شده ‌است. همزمان اثر هر ابزار سياستي بر تقاضاي نيروي كار به عنوان نهاده ديگر توليد نيز ملاحظه مي‌گردد. نتايج نشان مي‌دهد كه يك ماليات بر انرژي40 درصدي، بهره‌وري انرژي را 74/ 52 درصد بهبود مي‌بخشد در حاليكه اجراي سياست ملايم يارانه r&d در بخش انرژي با نرخ 20 درصد، بهره‌وري انرژي را 69/ 54 درصد بهبود مي‌بخشد. بنابراين اگر چه راهكار مالياتي نيز قادر است در بهبود بهره‌وري انرژي موثر واقع شود، هدايت پيشرفت تكنيكي به سمت بخش انرژي، راهكاري موثر‌تر است.

The statistics show that the energy intensity in Iran is very unfavorable and its trend is alarming. There are two basic strategies to reduce energy intensity; the first strategy is to modify the relative prices of energy, especially through the energy taxation. The second strategy is to promote energy-saving technologies through research and development as a non-price strategy. The purpose of this study is simulation of a model for economics of Iran, for comparing the intensity of energy efficiency improvement through the energy taxation policy and the R&D subsidies policy. For this purpose a three-part general equilibrium model has been used. The period of implementation of the model has been considered as a 15-year time span since 2011. At the same time, the effect of policies analyzed on the labor demand as a production factor. The results show that a 40% energy tax improves energy efficiency by 52.74%, while a gentle R&D subsidy (20%), improve energy efficiency by 54.69%. So R&D subsidy policy for technical change is more effective than the tax policy in improving energy efficiency in Iran.