تجزيه عوامل موثر بر انتشار آلودگي دي‌ اكسيد ‌كربن در زير بخش‌ هاي صنعتي استان آذربايجان شرقي با استفاده از روش ميانگين لگاريتمي شاخص ديويژيا (lmdi)

Decomposing the Influencing Factors of CO2 Emissions in East Azarbayjan Province Manufacturing Industries Using The LMDI Approach

آلودگي ناشي از انتشار گاز‌هاي گلخانه‌اي يكي از مهم‌ترين مسائل زيست محيطي جهان امروز است. در اين ميان گاز دي‌اكسيدكربن ناشي از احتراق سوخت‌هاي فسيلي، بيشترين سهم را از انتشار گازهاي گلخانه‌اي به خود اختصاص مي‌دهد. طي سال‌هاي 1380 تا 1393، بخش صنعت ايران با داشتن سهمي به طور متوسط حدود 1/16 درصد، نقش بسزايي در انتشار دي‌اكسيدكربن در بين كل بخش‌هاي مصرف‌كننده انرژي كشور داشته است. در اين ميان سهم شهرهاي بزرگ و كلان شهرها در آلودگي هوا كه بخش اعظمي از صنايع را در خود جاي داده‌اند به مراتب بيشتر است. استان آذربايجان شرقي با تمركز صنايع توليد ماشين‌آلات و تجهيزات، يكي از قطب‌هاي صنعتي كشور به شمار رفته و از جمله استان‌هاي با سطح آلودگي بالا مي‌باشد. به منظور كاهش انتشار دي‌اكسيد كربن در استان، شناخت عوامل موثر بر تغييرات انتشار آن ضروري مي‌باشد. بر همين اساس در مطالعه حاضر، انتشار دي‌اكسيد‌كربن در زيربخش‌هاي صنعتي استان آذربايجان شرقي طي دوره زماني 1393 – 1380، به پنج عامل اثر فعاليت، اثر ساختاري، اثر شدت انرژي، اثر تركيب سوخت و اثر ضريب انتشار تجزيه مي‌شود و با استفاده از روش lmdi، اثر تغيير در هر يك از اين عوامل بر تغييرات انتشار دي‌اكسيد‌كربن مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج حاصله نشان مي‌دهد كه تغييرات در اثر فعاليت و اثر ضريب انتشار به ترتيب بيشترين اثر را بر رشد انتشار دي‌اكسيد‌‌كربن زيربخش‌هاي صنعتي استان داشته‌اند. در نقطه مقابل، تغييرات اثر شدت انرژي، اثر ساختاري و اثر تركيب سوخت عوامل اصلي كاهش انتشار دي‌اكسيد‌كربن بوده‌اند.

Today, air pollution caused by greenhouse gas emissions is one of the most important environmental issues in the world. Carbon dioxide has the greatest share in greenhouse gas emissions. In Iran, the industry sector plays a major role in carbon dioxide emissions, with around average of 16/1 percent, during the 2000s. Some areas like metropolises and industrialized provinces have a great share in air pollution, because of their industry concentration. East Azarbayjan province is one the industrialized and polluted provinces of Iran. In order to reduce the emissions of greenhouse gases such as carbon dioxide, the recognition of influencing factors of emissions of such gases is required. Accordingly, in this study the carbon dioxide emissions of manufacturing industries in East Azerbayjan province is decomposed to activity, structure, energy intensity, fuel mix and emission factors, for the period 2001-2014. The results indicate that the changes in the activity level and emission factors are the major factors of increasing carbon dioxide emissions in East Azarbayjan province, respectively. In contrast, changes in energy intensity, the structure and fuel mix factors played roles in reducing carbon dioxide emissions.