اثر روش خاك‌ورزي و بقاياي گندم (.Triticum aestivum L) بر رشد علف‌هاي هرز و پاسخ عملكرد ذرت (.Zea mays L)

Effect of Soil Tillage Methods and Wheat (Triticum aestivum L.) Residue on Weed Growth and Yield Response of Corn (Zea mays L.)

تغيير روش خاك‌ورزي و كاربرد بقايا از روش‌هاي پيشنهادي براي مبارزه با علف‌هاي هرز مزارع است. به منظور بررسي اثر سه ساله روش‌هاي خاك‌ورزي (خاك‌ورزي رايج، كم خاك‌ورزي و بي خاك‌ورزي) و بقاياي گندم (حفظ بقايا و حذف تمام بقايا از سطح خاك) بر رشد علف‌هاي هرز و عملكرد ذرت، پژوهشي مزرعه‌اي در زرقان، استان فارس به صورت آزمايش كرت‌هاي يك‌بار خُرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد روند رشد علف‌هاي هرز در سامانه خاك‌ورزي رايج و حفظ بقايا نسبت به حذف بقاياي گندم از شيب كاهشي و منفي‌تري برخوردار بود، اما انجام عمليات بي خاك‌ورزي آلودگي علف‌هاي هرز چندساله را تشديد كرد. نتايج نشان داد با گذشت زمان تراكم علف‌هاي هرز چندساله با انجام عمليات بي خاك‌ورزي نسبت به خاك‌ورزي رايج و كم خاك‌ورزي بيش از 60 درصد افزايش يافت، درحالي كه تراكم علف‌هاي هرز يكساله را حدود 40 درصد كاهش داد. بيشترين عملكرد دانه ذرت (64 /14447 كيلوگرم در هكتار) در سامانه كم خاك‌ورزي و حفظ بقايا حاصل شد كه نسبت به سامانه بي خاك‌ورزي منجر به افزايش 34 درصدي عملكرد محصول شد. بيشترين تعداد دانه در بلال (576 عدد) و شاخص برداشت دانه (82 /36 درصد) در سامانه خاك‌ورزي رايج و حفظ بقاياي گندم به دست آمد كه نسبت به سامانه كم خاك‌ورزي و بي خاك‌ورزي به ترتيب به‌طور متوسط 4 و 15 درصد بيشتر بود. به‌طور كلي به‌نظر مي‌رسد در سامانه‌هاي زراعي كشت ممتد ذرت جهت حفظ پتانسيل عملكرد محصول و بهبود مديريت تلفيقي علف‌هاي هرز انجام عمليات كم خاك‌ورزي و حفظ 30 درصد بقاياي گياهي گندم به صورت ايستاده و با ارتفاع 30 سانتي‌متر در سطح خاك قابل توصيه است.

Changing tillage systems and plant residue application are regarded as suggested methods to improve weed management. A 3-year field experiment was conducted to evaluate the effects of soil tillage methods (conventional tillage (CT), reduced tillage (RT), and no-till (NT)) and wheat residue (residue preservation and removal) on weed growth and corn yield at Zarghan, Fars province. The experimental design was as split plot based on randomized complete block in three replications. Results showed that the lowest weed growth was obtained by CT method when wheat residue preserved while applying NT method enhanced perennial weed infestations. In other words, applying NT method increased perennial weed density up to 60% compared to CT and RT methods, but annual weed infestations decreased 40%. The kernel yield of corn (14447.64 kg ha-1) increased 34% when RT method accompanied by wheat residue compared to NT method. Applying CT method and residue preservation was maximized kernel number per cob (No. 576) and harvest index (36.82%) compared to RT and NT methods by four and 15%, respectively. It is concluded that, in consecutive corn cultivation, to grantee the corn yield potential and suppress weed growth applying RT method and preservation of 30% of wheat residue (standing residue with a height of 30 cm), is recommended.