نقش مادر در شكل گيري وجدان اخلاقي

فلاسفۀ اخلاق همواره به موضوع وجدان اخلاقي و چگونگي شكل‏گيري آن توجه داشته‌اند. آن‌ها در پي پاسخ به اين پرسش هستند كه آيا وجدان يك نيروي اخلاقي مستقل است يا هر آنچه به‌وسيلۀ آن ادراك مي‌گردد همان احكام عقل عملي است؟ روان‏شناسان نيز دربارۀ اينكه چگونه قواعد و دستورهاي بيروني، براي فرد، دروني مي‏شوند، بسيار سخن گفته‌اند. با فرض پذيرش حقيقتي با عنوان «وجدان اخلاقي»، پژوهش حاضر نقش مادر را با رويكرد ديني و با بهره از يافته‌هاي روان‌شناسي اخلاق بررسي كرده و به اين نتيجه رسيده است كه بهترين راه براي پيدايش صفات پايدار منش در كودك، پرورش وجدان اخلاقي است. در اين مقاله، وجدان اخلاقي يعني توانايي تشخيص خير و شر كه محركي براي عمل به نيكي‌ها و قوانين است. شكل‌گيري وجدان اخلاقي، براساس بنيان‌هاي ديني و فطرت اخلاقي انسان، حاصل تأثير رشد شناختي و تحول انگيزش و عوامل برانگيزانندۀ تكرار رفتار مطلوب است تا هنگامي‌كه آن رفتار ملكه و معيار دروني گردد. اين مقاله بر آن است نقش مادر را در موضوع شكل‌گيري وجدان اخلاقي تبيين كند و با ارائۀ راهكارهايي در سه حيطۀ شناختي، عاطفي و رفتاري (براساس اعطاي بينش، تعميق باورها و اصلاح رفتار)، الگوي جديد براي شكل‌گيري وجدان اخلاقي ارائه دهد.