روان‌شناسي دروغگويي: انگيزش، همبسته‌هاي شناختي، بسترها و راه اصلاح

با وجود مذمت شديد، دروغگويي پديده‌اي شايع است. انگيزۀ افراد براي دروغگويي چيست؟ همبسته‌هاي شناختي هنگام و بعد از دروغگويي چيست؟ بسترهاي شكل‌گيري دروغ چيست و چگونه مي‌توان از شيوع آن جلوگيري كرد؟ اين پژوهش، با نگاهي روان‌شناختي، در پي پاسخ‌گفتن به پرسش‌هاي بالاست. نتيجه بررسي مطالعات روان‌شناختي حاكي از اين است كه افراد با انگيزه‌هاي مختلفي مرتكب دروغ مي‌شوند. اين انگيزه‌ها را مي‌توان در قالب كلي منافع مادي يا روان‌شناختي براي خود فرد يا ديگران معرفي كرد؛ منافع مادي مانند پول و ديگر منافع محسوسي چون كسب شغل، و منافع روان‌شناختي مانند دوري از خجالت، رعايت ادب و خدشه‌دار نكردن احساسات ديگران. از منظر شناختي، افراد هنگام دروغگويي (در مقايسه با راستگويي)، به تلاش شناختي بيشتري نياز دارند و گاهي بعد از دروغ‌گفتن به دروغ خود باور پيدا مي‌كنند. بسترهايي چون محيط نامناسب و خودپنداره غلط به شكل‌گيري دروغ كمك مي‌كنند. مقابله با دروغگويي نيازمند دو گام شناختي و عملي است؛ در گام نخست، با مطالعۀ اين پديده، به شناخت درستي از آن دست مي‌يابيم و در گام دوم، باراه‌هايي مانند ايجاد يادآورهاي اخلاقي در موقعيت‌هاي وسوسه‌كننده، مانع دروغ‌گفتن مي‌شويم. دست‌مايۀ اين پژوهش، آثار و مطالعات روان‌شناختي دربارۀ دروغگويي است. براين‌اساس، پژوهش حاضر بر روش اسنادي مبتني است و به تناسب، شكل توصيفي يا تحليلي به خود مي‌گيرد.