اثربخشي تحريك جريان مستقيم فراجمجمه‌اي و توانبخشي شناختي رايانشي حافظه كاري بر سرعت پردازش و علايم نارساخواني در كودكان نارساخوان دوزبانه

Bilingualism, Dyslexia, Transcranial Direct Current Stimulation (tDCS), Computational cognitive rehabilitation, Speed of processing, Working memory

هدف تحقيق حاضر تعيين تاثير تحريك جريان مستقيم فراجمجمه اي (tDCS) و توانبخشي شناختي حافظه كاري و تركيب اين دو روش بر سرعت پردازش و علايم نارساخواني در كودكان نارساخوان دوزبانه است. روش؛ نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون، پس آزمون و گروه كنترل مي‌باشد. جامعه پژوهش را كليه كودكان دختر و پسر دوزبانه 7 تا 11 ساله شهرستانهاي تهران و كهريزك، تشكيل مي‌دهند كه از بين آنها به صورت در دسترس، با استفاده از آزمون هوش وكسلر و آزمون نارساخواني نما، 40 دانش آموز مبتلا به نارساخواني (بر اساس تشخيص مدرسه) انتخاب و به صورت تصادفي در 4 گروه: الف) تحت مداخله تحريك مغزي توسط tDCS ، ب) تحت توانبخشي رايانشي بوسيله بخش حافظه كاري نرم افزار ريهاكام، ج) تحت مداخله همزمان توانبخشي شناختي رايانشي و تحريك مغزي t DCS و د) گروه كنترل، قرار گرفتند. براي جمع‌آوري داده‌ها از آزمون نارساخواني نما و آزمون سرعت پردازش SDMT در پيش آزمون و پس آزمون بر روي هر 4 گروه استفاده شد. نتايج تحليل دادهها با استفاده از تحليل كوواريانس چند متغيره در نرم افزار SPSS 22 نشان داد كه مداخلهها توانستهاند موجب تغيير معني داري در سرعت پردازش و كاهش علايم نارساخواني شوند. همچنين نتايج آزمون تعقيبي بونفروني نشان داد كه به ترتيب روش تركيبي و پس از آن روش تحريك مغزي، بيشترين اثربخشي را داشتهاند، اما روش توان بخشي رايانشي بتنهايي تأثيري بر اين دو متغير نداشته است.

The aim of this research was to determine the effectiveness of tDCS and cognitive rehabilitation of working memory and the combination of these two methods on speed of processing and symptoms of dyslexia on bilingual children. Research method; semi experimental (pre-test, post-test and control group). Research population included all of the bilingual children at both sex at the age of 7-11 in Tehran and Kahrizak cities. Available samples were selected through Wexler intelligent questionnaire and Nama dyslexia test scores, so that 40 dyslexic students (based on school diagnostic system) and situated randomly in 4 groups: a) intervention by tDCS brain stimulation, b) computational cognitive rehabilitation via working memory module of RehaCom, c) simultaneous intervention of computational cognitive rehabilitation and brain stimulation tDCS and d) control group. Nama and speed of processing (SDMT) tests have been performed on all of the four groups in pre-test and post-test in order to data collecting. Data analysis results using analysis of multi-variable covariance in SPSS-22 showed that mentioned interventions could have meaningful changes in speed of processing and in decreasing dyslexia symptoms. Post hoc test results also showed that combination method first of all and then brain stimulation method have been the most effectiveness, but the mere computational cognitive rehabilitation method has not been influenced on these two variables alone.