بررسي و پهنه‌بندي غلظت نيترات در منابع آب زيرزميني شهرستان فريدن با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي

مقدمه: مصرف زياد كودهاي شيميايي حاوي ازت در زمين‌هاي كشاورزي شهرستان فريدن، منجر به افزايش غلظت نيترات آب آشاميدني در برخي از چاه‌هاي آب زيرزميني اين شهرستان حتي بالاتر از حد مجاز شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي و پهنه‌بندي غلظت نيترات در منابع آب زيرزميني شهرستان فريدن با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (Geographic information system يا GIS) انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه از نوع مقطعي- تحليلي بود كه در آن غلظت نيترات با استفاده از روش اسپكتروفتومتري طبق استاندارد متد مورد سنجش قرار گرفت و نتايج آن با رهنمود سازمان بهداشت جهاني (World Health Organization يا WHO) (50 ميلي‌گرم در ليتر) مقايسه شد. سپس پهنه‌بندي غلظت نيترات در منابع آب زيرزميني شهرستان فريدن با استفاده از روش‌هاي تابع معكوس فاصله وزن‌دار (Inverse distance weighting يا IDW) و Kriging در نرم‌افزار ArcGIS مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: در نيمي از چاه‌هاي مورد بررسي شهرستان فريدن، غلظت نيترات در مقايسه با رهنمود WHO بيشتر از حد مجاز بود. پهنه‌بندي غلظت نيترات در منابع آب زيرزميني اين شهرستان با استفاده از GIS نشان داد كه چاه‌هاي داراي نيترات بالاتر از حد مجاز، بيشتر در مناطق مركزي و جنوبي شهرستان فريدن واقع شده‌اند. نتيجه‌گيري: روش‌هاي آبياري نامناسب و مصرف بي‌رويه كودهاي ازته توسط كشاورزان آموزش نديده، مي‌تواند سبب افزايش نيترات در منابع آب زيرزميني گردد. بنابراين، بايد تمهيداتي در جهت آموزش كشاورزان در رابطه با كاهش مصرف اين كودها در نظر گرفته شود.