مكان‌يابي محل دفن پسماند شهري با استفاده از روش وزن‌دهي سلسله مراتبي معكوس

مقدمه: شهر سنندج با جمعيتي معادل 370 هزار نفر، روزانه 330 تن زباله توليد مي‌كند. محل كنوني دفن زباله اين شهر علاوه بر تكميل ظرفيت آن، اثرات نامطلوب محيط زيستي فراواني را نيز بر محيط اطراف داشته است. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف ارزيابي ميزان مطلوبيت اراضي شهرستان سنندج جهت دفن پسماندهاي جامد انجام شد. مكان‌يابي محل دفن زباله، يك آناليز تصميم‌گيري چند معياره مكاني (Spatial Multi Criteria Decision Analysis يا SMCDA) است كه از سيستم اطلاعات جغرافيايي (Geographic information system يا GIS) و روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره بهره مي‌برد. روش‌ها: در اين تحقيق از فرايند وزن‌دهي سلسله مراتبي معكوس (Inversion Hierarchical Weighing Process يا IHWP) و نرم‌افزار ArcGIS براي مكان‌يابي محل بهينه دفن پسماند استفاده گرديد. بدين منظور، 12 لايه اطلاعاتي اكولوژيكي و افتصادي- اجتماعي طبق روش IHWP وزن‌دهي شد و نقشه مطلوبيت منطقه براي دفن پسماند با استفاده از توابع همپوشاني نقشه‌ها و نيز به كمك 9 لايه محدوديت به‌ دست آمد. يافته‌ها: با توجه به يافته‌هاي حاصل از طبقه‌بندي نقشه نهايي، 91.5 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه از وضعيت كاملاً نامطلوبي براي دفن پسماند برخوردار بود. محدوده‌هاي با مطلوبيت بسيار زياد، تنها 0.16 درصد از مساحت شهرستان را به خود اختصاص داد كه در نهايت از بين اين مناطق، محدوده‌اي به وسعت 44 هكتار در فاصله تقريبي 4 كيلومتري شمال غربي شهر سنندج به عنوان اولويت اول براي دفن پسماند شناسايي و معرفي گرديد. نتيجه‌گيري: روش IHWP مي‌تواند به عنوان روش نويني جهت تلفيق لايه‌هاي اطلاعاتي طبيعي و مصنوعي در پروژه‌هاي با اهداف مكان‌يابي از جمله مكان‌يابي محل دفن زباله‌هاي شهري به كار رود و در صورتي كه با بررسي‌هاي ميداني همراه شود، مي‌تواند بهترين گزينه‌هاي تصميم‌گيري در رابطه با هدف را ارايه نمايد.