طرح محتواي برنامه درسي آموزش توسعه پايدار در نظام آموزش عالي ايران: يك پژوهش كيفي

در اين پژوهش تلاش شد به طرح محتواي برنامه درسي آموزش توسعه پايدار در نظام آموزش عالي ايران پرداخته شود. طرح پژوهش كيفي و به‌طور ويژه مطالعه موردي كيفي است. در اين راستا از اعضاي هيأت علمي در رشته‌هاي برنامه‌ريزي درسي، مهندسيعمران، معماري، كشاورزي، اقتصاد و علوم اجتماعي، در دانشگاه شيراز (جامعه آماري: به تعداد 72 نفر) به عنوان خبرگان تخصصي و استفاده از «رويكرد هدفمند» و با «روش انتخاب صاحب‌نظران كليدي» و استفاده از «معيار اشباع نظري»، با 25 نفر به عنوان نمونه مصاحبه صورت گرفت. داده‌هاي به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار Nvivo از طريق فن تحليل مضمون مورد تحليل قرار گرفت و يافته‌ها در قالب سه مجموع مضامين پايه، سازمان دهنده و فراگير دسته‌بندي و شبكه مضامين سازمان‌دهي شد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، يك چارچوب ماتريسي از ابعاد توسعه پايدار (محيط‌زيستي، اجتماعيفرهنگي، نهادي، اقتصادي) و عنصر برنامه درسي (محتوا) شكل گرفت. 4 مضمون سازمان دهنده و 73 مضمون پايه شناسايي و شبكه مضامين استخراج شد؛ بدين صورت كه طرح محتواي برنامه درسي آموزش توسعه پايدار در نظام آموزش عالي (به عنوان مضمون فراگير) و مضامين سازمان دهنده شامل 4 بعد: اجتماعي و فرهنگي محتوا؛ محيط‌زيستي محتوا؛ اقتصادي محتوا و نهادي محتوا بودند. هر يك از اين دسته‌ها خود داراي ابعاد گوناگوني در مضامين پايه (در كل:73 مورد) مي‌باشند كه شبكه مضامين به عنوان طرح محتواي برنامه درسي آموزش توسعه پايدار در نظام آموزش عالي سازمان‌دهي شدند. بديهي است كه يافته‌هاي اين پژوهش امكان آموزش توسعه پايدار در سطح آموزش عالي را فراهم آورده است.