هم‌بستگي ذوق و نبوغ از نظر كانت در تجربه زيباشناختي با رهيافت فرم محور

به نظر كانت، نبوغ دور از هر گونه مشروعيت و اعتبار شناختي و عيني در حوزه‌اي از حساسيت قرار دارد و به مثابه يك نوع آزادي طبيعي براي توليد هنر ايده‌آل همراهي ذوق را لازم دارد. هم‌بستگي اين دو نيروي ذهني در موضع غيرشناختيِ سوژه در برابر ابژه شرط لازم هنر زيباست. كيفيت تحقق اين هم‌بستگي در تجربه زيباشناختي قابل بحث است، به ويژه از وقتي نظريه زيباشناختي هنر جاي نظريه‌هاي متافيزيكي سنتي هنر را مي‌گيرد. در مطالعه سرگذشت اين تجربه ملاحظه ميشود در يك سير تطوري تجربه زيباشناختي از جهت‌گيري ابژكتيو (عيني) به جانب جهت‌گيري سوبژكتيو (ذهني) فردي در رمانتيسم و اكسپرسيونيسم و زماني ديگر در فرماليسم به سوي تلاقي امر ابژكتيو و سوبژكتيو و سرانجام در نظريه‌هاي نهادي با نظر به سوبژكتيو جمعي در حال حركت است. در اين تطور، چرخش فرماليستي متأثر از ديدگاه كانت و حاصل غلبه‌ي نبوغي است كه در راستاي تمايل ذوق مدرن عمل مي‌كند، نبوغ با تأييد ذوق به ساحت فنومن وارد مي‌شود و اينچنين رابطه آنها مثل رابطه تجربه حسي و مفهوم است. در اين نوشتار تلاش مي‌شود با توصيف و تحليل داده‌هاي گردآوري شده از مطالعه‌ي نظر كانت و فرماليسم چگونگي ارتباط ذوق و نبوغ بيان شود.