عوامل تعيين‌كننده حساب‌جاري در ايران: يك رهيافت ساختاري

حساب‌جاري يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي عملكرد هر اقتصاد است و نقش‌هاي متعددي را در تحليل‌هاي سياست‌گذار توسعه اقتصادي ايفا مي‌كند. در مقاله حاضر با استفاده از الگوي خودتوضيح‌برداري ساختاري مبتني بر داده‌هاي فصلي 1395-1360 به بررسي عوامل تعيين‌كننده حساب‌جاري در ايران پرداخته شده است. اين مطالعه از لحاظ نظري بسيار نزديك به مطالعات «بيزر و همكاران» (2004)، «دنيل» (1993) و «برگين و شفرين» (2000) در الگوسازي است؛ اما بر ويژگي خاص اقتصاد ايران از نظر نرخ ارز و وابستگي به نفت تأكيد شده است. همچنين براي شناسايي شوك‌هاي ساختاري از روش بلندمدت «گالي» (1992) و «بلانچارد- كاه» (1989) استفاده شده است. از طرف ديگر با بهره‌گيري از ابزار تجزيه واريانس خطاي پيش‌بيني (FEVDs) و توابع عكس‌العمل آني (IRFs) اثرات متقابل پويا از شوك‌هاي ايجادشده در الگو، تجزيه‌وتحليل شده است. نتايج نشان مي‌دهد شوك‌هاي توليد خالص دائمي و موقتي از نسبت بالايي در نوسانات تراز حساب‌جاري برخوردارند؛ همچنين نا‌اطميناني نرخ ارز و اثر قيمت نفت و درآمدهاي نفتي بر حساب‌جاري حاكي از اهميت بالاي هر يك از متغيرهاي مذكور بعد از شوك‌هاي توليد خالص در كنترل حساب‌جاري است.