ارزيابي و انتخاب نژادگان‌هاي اميدبخش زيتون با عملكرد و درصد روغن بالا

Evaluation and Selection of Superior Olive Genotypes with High Oil and Yield

زيتون يكي از قديمي‌ترين درختاني است كه بشر براي تامين غذاي خود كشت نموده است. در اين مدت انتخاب بر مبناي اندازه ميوه، مقدار روغن و يا عملكرد بوده است. اين پژوهش به‌‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات زيتون طارم با هدف دستيابي به رقم‌هاي جديد پر‌‌محصول و با درصد روغن بالا در سال هاي 1391 تا 1395 اجرا شد. درصد روغن با سه مرحله برداشت در سه سال و عملكرد ميوه در پنج سال در بيش از 100 نژادگان و رقم اندازه گيري شد. نتيجه‌هاي مقايسه ميانگين عملكرد پنج ساله نشان داد فقط در 11 نژادگان و رقم ميانگين عملكرد بيش از 25 كيلوگرم در درخت بود. رقم كرونيكي با توليد 38/35 كيلوگرم ميوه در هر درخت داراي بيش‌ترين عملكرد و بالاترين پايداري توليد و رقم برتر بود. پس از آن رقم‌هاي كنسرواليا و نژادگان‌هاي BN6، Kh10 و Kh2 قرار دارند. نژادگان‌هاي Tmo3، گرگان3 وGw1 مي‌‌توانند به‌‌لحاظ داشتن درصد روغن بالا و عملكرد مطلوب در گروه نژادگان‌هاي اميد بخش قرار گيرند. نژادگان ماري ولي پور1 با بيش از 64% روغن در ماده خشك زودرس‌ترين بود و از نژادگان‌هاي روغني ديررس، Ps5، Ps7 و رقم كرونيكي بودند.

Olive is one of the oldest trees that humankind has been able to cultivate to feed itself. During this time selection has been performed according to fruit size, yield and oil contain. This research was conducted on native olive collction at olive research station of Tarom based on randomized complete block design with three replications during 2012-2016. The aim of this research was to achieve productive cultivars with high oil. The measured traits included oil percent at three harvesting stages in three years and fruit yield in five years in more than 100 olive varieties. Analysis of variance indicated that the effect of genotype and year were significant on oil percent and yield. Results of mean comparison of yield of 5 years indicated that only 11 genotypes or cultivars had a yield more than 25 kg/tree. Cultivar of Koroneiki with 35.38 kg/tree had the highest stability and average yield. The other olive cultivar, Conservolia and genotypes of Bn6, Kh12, Kh20 are in the next bands. Also the genotypes of Tmo3, Gorgan3 and Gw1 can be selected as promising group for good performance ond oil percent. The early ripening genotype was Mari valipor1 with 64% oil at the end of September. Late ripening genotypes with high oil were Ps7, Ps5 as well as Koroneiki.