بررسي ويژگي‌هاي مورفو‌ـ رسوبي مخروط ‌افكنه رودخانه كال‌شور نيشابور در شمال‌شرق ايران با تأكيد بر كنترل‌ هاي اقليمي كواترنر

رسوبات كواترنري مخروط افكنه ها اطلاعات مهمي از شرايط اقليمي گذشته و تحولات محيطي حوضه آبريز بالادست خود ارائه ميكنند. در اين پژوهش نويسندگان به بررسي تكامل الگوي رسوبي بر سطح مخروطافكنه كال‌شور پرداختند تا با استفاده از تفسير نتايج حاصل از آناليزهاي ژئوفيزيكي و ژئوشيميايي اين رسوبات محيط رسوب‌گذاري اين رسوبات در دوره كواترنر را بررسي كنند. مخروط افكنه كال‌شور يك مخروط كوچك و نسبتاً متقارن در شمال‌شرق ايران و در دامنه جنوبي رشته‌كوه بينالود است كه بر پايه ويژگيهاي رنگ و بافت و اندازه ذرات و مطالعات ميداني سطح آن به 8 سطح مورفوـ رسوبي با نام‌هاي A1 تا A8 تقسيم شده است. بر پايه مطالعات رسوبشناسي، رسوبات مخروطافكنه كال‌شور داراي جورشدگي بد و بسيار بد، كج‌شدگي متقارن (تقريباً متقارن تا بسيار مثبت)، كشيدگي (متوسط و پهن)، و بافت گراول و گراول شني هستند. در تفسير ويژگيهاي ژئوفيزيكي، اندازههاي ميانه، نمونههاي A2 و A5 و A6 و A7 داراي ميانه پايين‌تر، جورشدگي ضعيف، و كشيدگي بيشتر نسبت به بقيه رسوبات‌اند. همچنين، بر حسب نتايج آناليزهاي شيميايي حاصل از آزمايش XRF، ميزان عناصر اكسيدهاي كلسيم و آلومينيوم و سيليس و همچنين نسبت عناصر منيزيم به كلسيم و منگنز به كلسيم به ترتيب در نمونه هاي A1 و A3 و A8 كاهش و در نمونههاي A6 و A2 و A5 و A7 كاهش مييابد كه به ترتيب نشاندهنده شرايط اقليمي سرد و خشك و گرم و مرطوب است. به طور كلي، با توجه به نتايج آناليزهاي ژئوفيزيكي و ژئوشيميايي سيلاب حمل كننده در نمونههاي A6 و A2 و A5 و A7 داراي سرعت بسيار زياد (و نه لزوماً دبي بالاتر) است. همچنين اين سيلابها در محيطهايي با اقليم سرد و خشك و با حاكميت تخريب فيزيكي رخ داده اند و در نمونه هاي A4 و A1 و A3 و A8 اقليم گرم و مرطوب با سيلابهاي مداوم، اما، با انرژي كمتري رخ داده‌اند. بنابراين 4 سطح رسوبي در نتيجه اقليم سرد و خشك و 4 سطح رسوبي در نتيجه اقليم گرم و مرطوب در سطح اين مخروط قابل مشاهده است.