مدلسازي عوامل موثر بر رشد طولي خندق هاي مارني و تعيين سهم توليد رسوب حاصل از آن ها (مطالعه موردي: حوضه درب خزينه، خوزستان)

فرسايش خندقي از اشكال تشديد شونده تخريب خاك در اراضي مرتعي و كشاورزي است، كه وجود آن هشداري جدي در تخريب سرزمين و نشانه‌اي از فرسايش پيشرونده است. پايش گسترش طولي خندق به منظور تعيين عوامل موثر بر آن براي برنامه ريزي كارا حفاظت آب و خاك ضروري است. اين مطالعه با استفاده از عكس هاي هوايي سال 1343، 1374و پيمايش صحرايي سال 1393بهمراه سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) به بررسي رشد طولي30 خندق و تعيين عوامل اصلي ايجاد آن و نيز تعيين سهم توليد رسوب (بارمعلق و بستر) حاصل از پيشروي خندق ها در حوضه درب خزينه خوزستان مي‌پردازد. نتايج نشان داد كه در دو دوره زماني مذكور ميزان متوسط رشد طولي خندقها به ترتيب 37/0و 65/0متردرسال بوده كه با مقايسه دو دوره زماني سال 1343-1374 با 1374-1393، ميزان رشد طولي خندق‌ها به ترتيب 37/0و 65/0 متر در سال برآورد گرديد كه بطور متوسط دوره دوم نسبت به دوره اول، 77درصد رشد نشان داده است. همچنين مدل رگرسيوني نهايي گسترش طولي خندق با 9 فاكتور اصلي و ضريب همبستگي 95/0بسط داده شد؛ بطوريكه مدل نشان داد از بين فاكتورهاي اصلي، فاكتور سديم محلول، هدايت الكتريكي و مقدار مواد آلي با ضريب تبيين 83/0و بيشترين تاثير را در توسعه خندق دارند. همچنين بيش از دوسوم رسوب خروجي خندق‌هاي منطقه به صورت بارمعلق و يك سوم آن بصورت باركف (ذرات بزرگتر از 63 ميكرون به عنوان بار كف) خارج مي شوند. اين موضوع در انتخاب نوع برنامه هاي پيشگيري و اصول حفاظتي خاك در منطقه اهميت فراواني دارد.