مروري بر مطالعات فرسايش خاك با تأكيد بر مفهوم مقياس

هر ساله مطالعات زيادي در شرايط مختلف طبيعي و كشاورزي و در مقياس هاي مختلف مكاني و زماني به منظور اندازه گيري نرخ فرسايش انجام مي گيرد. نتايج حاصل از اين تحقيقات نشان دهنده اختلافات زياد در مقدار فرسايش بدست آمده و تكنولوژي بكار رفته مي باشد. كرت هاي فرسايش نيز در ابعاد و انواع مختلف به منظور بررسي فرآيندهاي هيدرولوژيكي مرتبط با خاك بكار مي رود. اما نتايج اين مطالعات بسته به مشخصات كرت، سازگاري كرت با خصوصيات اكوسيستم و انطباق آن با هدف محقق، داراي اختلافات زياد مي باشد. تا آنجائي كه استفاده از داده هاي بدست آمده از تحقيقات قبلي را با مشكلات و ترديدهاي خاصي روبرو مي كند. بطور كلي عوامل ايجاد اختلاف در اين آزمايشات را مي توان در 4 گروه: 1) مقياس زماني اندازه گيري ها 2) مقياس مكاني 3) آشفتگي طبيعي ناشي از بكارگيري ادوات اندازه گيري و 4) پيچيدگي تعاملات اكوسيستم قرار داد. با اين حال نقطه شروع پيچيدگي هاي موجود در فرآيندهاي هيدرولوژيكي و مدل سازي آن ها به مفهوم مقياس فرآيندها و اندازه گيري ها بر مي گردد. از طرفي كمتر منبع علمي در داخل كشور به بررسي و تعريف اين اصطلاحات و چگونگي تغييرات فرآيندها در گذر از يك مقياس به مقياس ديگر پرداخته است. بنابراين در اين مقاله سعي مي شود ابتدا به بررسي مفاهيم مقياس و پيچيدگي هاي آن اشاره شود، سپس تغييرات فرآيندهاي هيدرولوژيكي، مخصوصاً توليد روان آب، فرسايش خاك و رسوب دهي در مقياس هاي مختلف مكاني و زماني بررسي گردد. و با توجه به تحقيقات صورت گرفته در نقاط مختلف دنيا منابع كنترل كننده تغييرات بيان شود و در نهايت در مورد چگونگي مدل سازي اين مفاهيم و نحو انتقال داده ها در بين مقياس ها (بزرگ مقياس نمايي و ريز مقياس نمايي) چهارچوب جامعي ارائه گردد.