مفهوم و نقش اتصال ساختاري و عملكردي در مديريت رسوب حوزه‌هاي آبخيز

فرسايش خاك از مسائل مهم در اكثر مناطق جهان و به‌ويژه كشورهاي در حال توسعه مانند ايران است كه منجر به مشكلات درون و برون منطقه‌اي مي‌شود. لذا درك جامع از منشأ، نواحي و پهنه‌هاي برداشت و انباشت رسوب، انتقال و سرنوشت رسوبات توليدي از ضروريات اساسي مديريت همه‌جانبه حوزه‌هاي آبخيز مي‌باشد. بر همين اساس، بررسي و شناخت اتصال رسوبي، مفهومي ضروري براي رسيدن به اهداف فوق است. اتصال رسوبي، انتقال رسوب از ميان تمام منابع رسوب ممكن به تمام مخازن رسوب پتانسيل در يك سامانه تحت فرآيندهاي جدايش، انتقال و ترسيب رسوب مي‌باشد كه به‌وسيله‌ي چگونگي حركت رسوب بين تمام مناطق ژئومورفيكي تعيين مي‌شود. بررسي ويژگي‌هاي مكاني الگوهاي اتصال در يك آبخيز، امكان تعيين پهنه‌هاي برداشت به‌عنوان منبع و نواحي موثر آبخيز در توليد و انباشت رسوب و شناسايي مسيرهاي انتقال رسوب را فراهم مي‌كند. اين امر خود سبب اعمال نسخه‌هاي يكسان و يك‌پارچه‌ي مديريت رسوب براي مناطقي با الگوهاي اتصال يكسان خواهد شد. از طرفي يكي از مهم‌ترين مواردي كه اثرگذاري قابل توجهي بر روابط اتصال و پيوستگي اجزاء آبخيز دارد، توزيع مكاني عناصر سيماي سرزمين و نوع مديريت آن مي‌باشد كه در نهايت به افزايش يا كاهش تحويل رسوب منجر مي‌شود. به‌طور كلي و به‌عنوان يك نتيجه، آرايش‌هاي مكاني متفاوت در قالب سيماي سرزمين پاسخ‌هاي متفاوتي از نظر فرسايش، رسوب و انتقال آن به دخالت و تغييري واحد را ايجاد خواهند كرد. با اين توصيفات، براي ارائه‌ي برنامه‌هاي مديريتي جامع در حوزه‌هاي آبخيز، بررسي اتصال ساختاري و عملكردي رسوب به‌منظور ارائه‌ي برنامه‌هاي مديريت رسوب امري اجتناب‌ناپذير است. هم‌چنين بررسي سناريوهاي عملي و قابل اجرا و مرتبط با مديريت رسوب با توجه به الگوهاي توليد و برداشت، انتقال و انباشت رسوب نيز ضروري مي‌باشد.