پينه‌‌زايي و كاربرد متيل جاسمونات در افزايش دوپامين پينه‌هاي‌ گياه خرفه (Portulaca oleracea L.)

Callus Induction and Application of Methyle Jasmonate to Increase Dopamine in Portulaca oleracea L.

گياه خرفه (Portulaca oleracea L.) حاوي ماده‌هاي موثر ارزشمندي مانند دوپامين، نورآدرينالين و امگا-3 است. افزايش متابوليت‌‌هاي ثانويه به وسيله محرك­هاي شيميايي كاربرد گسترده‌اي در كشت بافت گياهان دارويي دارد. هدف از انجام اين آزمايش در ابتدا بررسي نقش تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي در توليد پينه‌ خرفه و سپس تعيين مقدار دوپامين پينه‌ گياه خرفه زير اثر محرك شيميايي متيل‌جاسمونات بود. در آزمايش اول اثر‌ بنزيل آمينو‌پورين (BAP) با غلظت‌‌هاي صفر، يك و دو ميلي‌‌گرم بر ليتر و 2,4-D با غلظت‌‌هاي صفر، 5/0 و 5/1 ميلي‌‌گرم بر ليتر، بر پينه‌زايي دو ريزنمونه برگي و مريستم بررسي شد. بهترين پينه‌زايي در ريزنمونه برگ با درصد انگيزش پينه‌ 100%، وزن تر 121 ميلي‌‌گرم و قطر پينه‌ 1/5 ميلي‌‌متر در تركيب دو ميلي‌‌گرم بر ليتر BAP و 5/0 ميلي‌‌گرم بر ليتر 2,4-D به‌دست آمد. در آزمايش دوم اثر متيل‌جاسمونات در غلظت‌‌هاي صفر، 100 و 200 ميكرومولار طي دو، چهار و شش روز بر توليد دوپامين پينه‌ بررسي شد. مقدار دوپامين بعد از تهيه عصاره از تيمارهاي مختلف با دستگاه كروماتوگرافي مايع اندازه‌‌گيري گرديد. بالاترين مقدار دوپامين در غلظت‌‌ 200 ميكرومولار طي دو روز (685/0 ميلي‌گرم بر ليتر) به‌دست آمد. استفاده از متيل‌جاسمونات در تمامي تيمارها سبب افزايش دوپامين نسبت به شاهد شد. بنابراين متيل جاسمونات محركي موثر در افزايش متابوليت ثانويه در خرفه است.

Purslane (Portulaca oleracea L.) contains valuable ingredients such as dopamine, noradrinalin and omega-3. The increase of secondary metabolites by elicitors is widely used in tissue culture of medicinal plants. The aim of this study was to assess effect of plant growth regulators on callus induction and amount of dopamine in callus tissue of purslane under the influence of methyl jasmonate as an elicitor. For this purpose, in the first experiment the interaction effects of different concentrations of BAP (0, 1, and 2 mg L-1) and 2,4-D (0, 0.5, and 1.5 mg L-1) on two kinds of explants (leaf and meristem) was examined. The best callogenesis was obtained in the leaf explants with maximum callus induction (100%), fresh weight (121 mg), and callus diameter (5.1 mm) by combined application of 2 mg L-1 BAP and 0.5 mg L-1 2,4-D. In the second experiment the effects of methyl jasmonate application (0, 100, and 200 µM) on dopamine production of calluses during 2, 4, and 6 days of treatment were investigated. After extract preparation of different treatments, the amount of dopamine was determined by HPLC. The highest amount of dopamine (0.685 mg L-1) was obtained in concentrations of 200 µM after two days of treatment. Application of methyl jasmonate enhanced dopamine content in all treatments compared to the control. Therefore, methyl jasmonate which is an effective elicitor to increase secondary metabolite in purslane.