بررسي تركيب‌پذيري لاين‌هاي نرعقيم سيتوپلاسمي (CMS) برنج جهت توليد بذر هيبريد

هتروزيس راهكاري براي افزايش بيشتر عملكرد برنج مي‌باشد. انتخاب والدين مناسب، مهم‌ترين گام در هر برنامه اصلاحي است. اين مطالعه باهدف تعيين قابليت تركيب‌پذيري لاين‌هاي نرعقيم برنج با لاين‌هاي برگرداننده باروري جهت ارزيابي هتروزيس صفات زراعي انجام شد. بدين منظور 3 لاين نرعقيم سيتوپلاسمي (CMS) (ندا A، نعمت A و چمپا A) به‌عنوان تستر با 4 لاين برگرداننده باروري (IR68061، IR5931 و IR50 و پويا) به روش لاين در تستر تلاقي داده شدند و در سال بعد والدين و نتاج در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي كشت و ده صفت كمي روي آن‌ها اندازه‌گيري گرديد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تفاوت‌هاي بسيار معني‌داري بين ژنوتيپ‌ها ازنظر كليه صفات وجود دارد. به‌علاوه اثر تلاقي‌ها براي تمام صفات در سطح احتمال 1% معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه تستر ندا A و لاين‌هاي IR50، IR68061 و IR5931 براساس اثرات GCA مثبت و معني‌دار، تركيب‌شونده‌هاي عـمومـي خوبـي بـراي بـهبـود عملـكرد دانـه بـودند. تـلاقـي‌هـاي Neda A×IR68061، Nemat A×IR5931، Neda A×IR50، Nemat A×Pouya و Champa A×Pouya تركيب‌پذيري خصوصي بسيار معني‌داري را براي روز تا 50 درصد گل‌دهي نشان دادند. هيبريدهاي نعمت A/ IR50، نعمت A/ IR68061 و ندا A/ IR50 هتروزيس بالايي را نسبت به ميانگين والدين نشان دادند. هيبريدهاي نداA / IR50، ندا A/ IR68061 و نعمت A/ IR50 هتروزيس بالايي را نسبت به والد برتر نشان دادند. درمجموع هيبريد نداA/ IR50 برترين هيبريد با مقادير هتروزيس 18.14% (نسبت به ميانگين والدين) و 17.43% (نسبت به والد برتر) به‌عنوان بهترين هيبريد اميدبخش جهت توليد بذر هيبريد در برنج شناسايي گرديد.