مطالعه اثرات همزيستي مايكوريزا بر ويژگي‌هاي بيوشيميايي و فيزيولوژيك ارقام مختلف گوجه‌فرنگي تحت تنش شوري

Study Effects of Mycorrhizal Symbiosis on Biochemical and Physiological Traits of Different Tomato Genotypes in Saline Condition

شوري از مهم‌ترين فاكتورهاي غير زيستي محدود كننده رشد و عملكرد گياهان محسوب مي‌شود. اين پژوهش با هدف ارزيابي اثر همزيستي مايكوريزا بر مكانيسم‌هاي فيزيولوژيكي گوجه‌فرنگي در پاسخ به تنش شوري انجام شد. سه رقم گوجه‌فرنگي در دو سطح حضور و عدم حضور قارچ مايكوريزا و در سه سطح تيمار شوري (آب غير شور (شاهد)، تنش ملايم (چهار دسي‌زيمنس بر مترمربع) و تنش شديد (هفت دسي‌زيمنس بر مترمربع) به‌صورت فاكتوريل، در قالب بلوك كامل تصادفي در حوضچه‌هاي لايسيمتري در گلخانه كشت شدند. به‌منظور مطالعه صفات فيزيولوژيكي و درصد همزيستي در ابتداي گل‌دهي نمونه‌گيري صورت گرفت. ضمن اينكه پس از رسيدگي فيزيولوژيكي، عملكرد تعيين شد. نتايج نشان داد همزيستي با مايكوريزا بر بيوماس گوجه‌فرنگي در تيمار آبياري با آب غير شور، افزايش معني‌دار داشت. درصد كلونيزاسيون ريشه‌ها در شوري شديد، افزايش معني‌دار يافت. در رقم (Primo Rio) همزيست با قارچ، بيشترين سطح برگ، سطح ريشه و حجم ريشه مشاهده شد كه از نظر آماري معني‌دار بودند. ميزان آنتوسيانين و فلاونوئيد در تيمار شوري شديد بدون مايكوريزا افزايش معني‌داري داشتند كه حاكي از تأثير مثبت تنش شوري در افزايش غلظت آنها بوده است. به‌طوركلي مي‌توان نتيجه گرفت كه همزيستي مايكوريزايي با تأثير مثبت بر سطح برگ به‌عنوان منبع فتوسنتز كننده و با توسعه سطح ريشه و حجم ريشه، با افزايش ميزان جذب نقش به‌سزايي در تعديل تنش شوري خواهد داشت. در نهايت Grande op و Primo Rio به‌ترتيب رقم حساس و متحمل براي مزارع شور شناخته مي‌شود.

Salinity is known as one of the most important abiotic factors that limit growth and yield of crop plants. This research was conducted to evaluate the effect of mycorrhiza symbiosis on physiological responses of Solanum lycopersicum against salinity stress. Three Solanum lycopersicum genotypes with and without mycorrhiza fungi and three levels of salinity stress (non-saline (control), mild (4 dSm-1) and severe saline (7 dSm-1) were examined in a randomized complete block design in Lisimeter pools in greenhouse condition. Some physiological traits at flowering initiation and yield of the examined genotypes at physiological maturity were estimated. Mycorrhizal symbiosis in the presence of non-saline water led to notable increase in plant dry mass. Severe salinity led to significant increase in colonization percentage. Primo Rio treated with mycorrhiza indicated the greatest leaf and root area and root volume. Noninoculated plants were proven to contain greater flavonoid contents when grown in the presence of severe salinity. From the gathered data, it can be concluded that mycorrhizal symbiosis may leave positive influence on leaf area (i.e. photosynthetic source) and root area and volume (i.e. leading to enhancement of mineral absorption), and hence withstanding tomato against salinity stress. Grande op and Primo Rio appeared to be salt-sensitive and salt-tolerant genotypes, respectively.