پديد آورندگان :
درمياني، مينا دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ كشاورزي , حبيب پور، بهزاد دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ كشاورزي , حسيبي، پيمان دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ كشاورزي
كليدواژه :
بورات , تنش اكسيداتيو , مالون دي‌آلدهايد , نشانگر زيستي
چكيده فارسي :
موريانۀ Microcerotermes diversus Silvesteri يكي از مهم‌ترين آفات محصولات چوبي و سلولزي در مناطق مختلف كشور از جمله استان خوزستان به شمار مي‌آيد. از سموم سازگار با محيط‌زيست كه از طريق اختلال در فيزيولوژي و متابوليسم (سوخت و ساز) حشرات تأثير گذارند مي‌توان به بورات‌ها از جمله بوراكس اشاره كرد. هدف از اين بررسي تعيين نشانگرهاي زيستي با استفاده از اندازه‌گيري فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني (پاداكسندگي) و ميزان پراكسيداسيون ليپيد (چربي) در ايجاد تنش اكسيداتيو (اكسايشي) تحت تأثير حشره‌كش است. بدين منظور تأثير چهار غلظت 1/5 ، 2، 3 و 4 درصد بوراكس بر شاخص‌هاي مهم تنش اكسيداتيو از جمله مالون دي‌آلدهايد (MDA) و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني مانند سوپراكسيد ديسموتاز (SOD)، كاتالاز (CAT)، پراكسيداز (POX)، آسكوربات پراكسيداز (APX) و گلوتاتيون ردوكتاز (GR) در طبقۀ كارگر بررسي شد. همۀ آزمايش‌ها در چهار تكرار انجام شد. نتايج حاصل نشان داد، با افزايش غلظت حشره‌كش، ميزان غلظت MDA در همولنف نسبت به شاهد به‌صورت معناداري افزايش و فعاليت دو آنزيم GR و APX با افزايش غلظت كاهش مي‌يابد، بيشترين و كمترين ميزان فعاليت آنزيم SOD به ترتيب در تيمارهاي 2 و 3 درصد، آنزيم CAT در تيمارهاي 3 و 4 درصد و آنزيم POX در تيمارهاي 4 و 3 درصد مشاهده شد. نتايج همچنين نشان داد، تيمار موريانه‌ها با غلظت‌هاي مختلف مورد نظر از بوراكس بر شاخص تنش مالون‌دي‌آلدهايد و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني POX، CAT، GR، APX و SOD تأثيرگذار است و مي‌توان از آن‌ها به‌عنوان يك نشانگر زيستي براي تعيين تأثير حشره‌كش در بدن موريانه استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Microcerotermes diversus is an important pest of wooden and cellulosic products in diverse landscapes across Iran,
including Khuzestan province. Borate toxicants (including borax) as environmentally sound pesticides affect insects
by disrupting their physiology and metabolism. In this study, we measured activities of antioxidant enzymes and lipid
peroxidation as biomarkers to determine the level of added oxidative stress in M. diversus caused by exposure to
borax different concentrations. Then we measured the effects of four concentrations of borax, 1.5, 2, 3 and 4%, on
oxidative stress biomarkers such as malondialdehyde (MDA) as a product of lipid peroxidation, and activity of
antioxidant enzymes such as superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT), glutathione reductase (GR), ascorbat
peroxidase (APX) and peroxidase (POX) on worker caste of termites. Each of trials was carried out in four replicates.
Results showed that with increasing of borax concentration, the concentration of MDA significantly increased and
GR and APX significantly decreased. The highest and lowest SOD activity compared with the control treatment
occurred with the 2% and 3% borax treatments, respectively. The highest and lowest amount of CAT activity
occurred in the 3% and 4%, and POX activity 4% and 3% borax treatments, respectively. Results showed that of the
treatments termites’ with different concentrations of borax affected the stress biomarker including malondialdehyde,
POX, CAT, GR, APX and SOD antioxidant enzyme levels. Therefore, antioxidant enzymes and MDA can be used as
biomarkers to determine the effects of insecticides in the termite body.
