پهنه بندي كيفي خاك هاي سطحي اطراف كارخانه سرب و روي ايرانكوه از ديدگاه زيست‌محيطي

فعاليت هاي معدنكاري و كارخانه هاي فرآوري مواد معدني يكي از منابع اصلي آلودگي خاك  به فلزات سنگين محسوب مي شوند. در اين پژوهش 65 ايستگاه اطراف كارخانه  فرآوري سرب و روي  معدن ايرانكوه  و روستاي مجاور آن  نمونه برداري شد. پس از جدا كردن ذرات زير63 ميكرون و آماده سازي خاك هاي سطحي به روش هضم اسيدي، غلظت كل فلزات سرب، روي، آهن، منگنز، مس و كادميوم اندازه گيريشد. همچنين ميزان مواد آلي و كربنات در خاك هاي مورد مطالعه با روش هاي احتراق خشك تعيين گرديد. جهت ارزيابي ميزان آلودگي در اطراف كارخانه و روستاي مجاور از شاخص هاي  قابل اعتماد سنجش آلودگي از قبيل شاخص هاي ضريب غني سازي، انباشت ژئوشيميايي، درجه آلودگي اصلاح شده و ريسك اكولوژيك استفاده شد. تحليل آماري داده ها به كمكآناليز خوشه ايو جدول ضريب همبستگي  انجام گرفت.  به علاوه براي پهنه بندي كيفي توزيع مكاني فلزات در محدوده مورد بررسي از روش كريجينگ معمولي استفاده گرديد. خاك هاي اطراف كارخانه  به شدت به فلزات سرب، روي و كادميوم آلوده بودند و در روستاي مجاور كارخانه هر چند ميزان آلودگي نسبت به محدوده اطراف كارخانه كاهش يافت ولي خاك هاي سطحي آن همچنان  نسبت به فلزات سرب، روي و كادميوم آلودگي  داشتند. بر اساس نتايج جدول ضريب همبستگي و آناليز خوشه اي، در اطراف كارخانه همبستگي سرب، روي و كادميوم معنادار و بيش از 0.5 بوده و در يك خوشه قرار گرفتند  و در روستاي مجاور  سرب، روي، كادميوم و كربنات همبستگي در يك خوشه قرارگرفته و همبستگي معنا دار و بالاي 0.5 داشتند.