عوامل مؤثر بر توزيع شكل‌هاي پتاسيم در برخي خاك‌هاي آهكي استان كهگيلويه و بويراحمد

عوامل متعددي مي‌توانند بر توزيع شكل‌هاي پتاسيم در خاك‌هاي آهكي موثر باشند. بدين منظور، تعداد 70 نمونه سطحي (020 سانتي متر) و زيرسطحي (2040 سانتي متر) از خاك‌هاي استان كهگيلويه و بويراحمد انتخاب شد. ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و كاني‌شناسي خاك ها و شكل‌هاي مختلف پتاسيم آنها شامل محلول، تبادلي، غيرتبادلي و ساختماني اندازه‌گيري شد. خاك‌هاي مورد مطالعه در رژيم‌هاي رطوبتي زريك و يوستيك و رژيم‌هاي حرارتي مزيك، ترميك و هايپرترميك تكامل يافته بودند. خاك‌ها داراي كاني‌هاي ايليت، اسمكتيت، كلريت و پاليگورسكيت و مقدار كمي ورميكوليت، كائولينيت و كوارتز بودند. در مناطق مرطوب‌تر، كاني هاي عمده خاك اسمكتيت و ايليت و در مناطق خشك‌تر پاليگورسكيت بود. مقادير پتاسيم محلول، تبادلي، غيرتبادلي و ساختماني در خاك‌هاي مورد مطالعه به‌ترتيب از 1.2 تا 12.1، 111 تا 521، 153 تا 1705 و 4584 تا 10379 ميلي‌گرم بر كيلوگرم در خاك‌هاي سطحي و از 0.2 تا 5، 25 تا 403، 72 تا 1016 و 3227 تا 9541 ميلي‌گرم بر كيلوگرم در خاك‌هاي زيرسطحي متغير بود. مقدار پتاسيم تبادلي، غيرتبادلي، ساختماني و كل ارتباط مثبت و معني‌داري با مقدار رس و ظرفيت تبادل كاتيوني خاك و ارتباط منفي و معني‌داري با مقدار كربنات كلسيم داشتند. شكل‌هاي مختلف پتاسيم (به‌جز شكل محلول) نيز با يكديگر ارتباط مثبت و معني‌داري (ضريب همبستگي از 0.48 تا 0.99) داشتند كه اين امر نشان از تعادل بين شكل‌هاي مختلف پتاسيم دارد. مطالعات كاني‌شناسي نشان داد كه مقدار پتاسيم تبادلي در خاك‌هاي مورد مطالعه با اسمكتيت و مقدار پتاسيم غيرتبادلي با ايليت ارتباط دارند، در حالي كه مقدار پتاسيم ساختماني و كل در خاك‌هاي داراي اسمكتيت و ايليت بالاتر، به‌طور معني‌داري بيشتر از ساير خاك‌ها بود. با اين حال نياز به مطالعات بيشتر در زمينه كاني‌شناسي بخش شن و سيلت خاك‌هاي مورد مطالعه و بررسي ارتباط آن ها با وضعيت پتاسيم خاك وجود دارد.