تأثير تنش خشكي و استفاده از كود ورمي‌كمپوست روي برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد و عملكرد لوبيا سبز (.Phaseolus vulgaris L)

Effect of Drought Stress and Vermicompost Amendment on Some Physiological Growth Indices and Yield of Green Bean (Phaseolus vulgaris L.)

به‌ منظور بررسي شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد و عملكرد لوبيا سبز در پاسخ به مقادير كود ورمي‌كمپوست در شرايط تنش خشكي آزمايشي به‌صورت مزرعه‌اي در سال زراعي 1395 در منطقه دزفول با استفاده از طرح كرت‌هاي خردشده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار انجام شد. تنش خشكي به‌صورت دور آبياري در چهار سطح آبياري پس از 100، 140، 180 و 220 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A به‌عنوان فاكتور اصلي و مقادير صفر، 4، 8 و 12 تن در هكتار كود ورمي‌كمپوست به‌عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. با افزايش تنش خشكي از 140 به 220 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير، مقادير حداكثر ماده خشك گياه، شاخص سطح برگ، سرعت رشد گياه و دوام سطح برگ به‌صورت معني‌داري كاهش يافت. به‌جز سرعت رشد نسبي كه كمتر تحت تأثير مقادير ورمي‌كمپوست قرار گرفت، افزايش كاربرد ورمي‌كمپوست از 4 به 12 تن در هكتار باعث افزايش جدي در ديگر شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد نسبت به تيمار شاهد شد. برهمكنش تيمارهاي تنش خشكي و ورمي‌كمپوست بر كليه صفات مورد بررسي به‌جز عملكرد غلاف سبز غيرمعني‌دار بود. ميانگين درصد افزايش عملكرد در اثر تيمارهاي كاربرد ورمي‌كمپوست (نسبت به شاهد) در شرايط تنش خشكي (21 درصد) بيشتر از شرايط آبياري مطلوب (16 درصد) بود. بيشترين و كمترين ميزان همبستگي با عملكرد، به‌ترتيب مربوط به وزن خشك كل گياه (**0/97 =r) و سرعت رشد نسبي (0/27-=r ) بود. به‌طوركلي، نتايج نشان داد كه مصرف ورمي‌كمپوست در شرايط تنش و بدون تنش با تأثير مثبت طي دوره رشد گياه سبب بهبود شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد شده كه در نهايت افزايش عملكرد غلاف سبز را به‌دنبال داشت و مي‌تواند براي زراعت لوبيا سبز در منطقه توصيه شود.

In order to study the physiological growth indices and yield of green bean in response to vermicompost amendment under drought stress conditions a field experiment was conducted in Dezful, southwest of Iran during 2016 using a split plot design in a randomized complete block design with four replications. Application of drought stress by irrigation interval method at four levels of irrigation (irrigation after 100, 140, 180 and 220 mm evaporation from class A evaporation pan) as the main factor and 0, 4, 8 and 12 tons ha-1 of vermicompost were considered as a sub factor. With intensifying drought stress from 140 to 220 mm evaporation from the evaporation pan, maximum values of dry matter of the plant, leaf area index, plant growth rate and durability of the leaf area significantly decreased. Except for the relative growth rate which was less affected by vermicompost, increasing the application of vermicompost from 4 to 12 tons ha-1 caused a great increase in the remaining physiological growth indices compared to control treatment. Interaction of drought stress and vermicompost on all traits was not significant except for green pod yield. The vermicompost – related increase in yield of green bean in drought stress conditions (21%) was higher than the increase in favorable conditions (16%). The highest and lowest correlations with yield were related to dry matter of the plant (r=0.97**) and relative growth rate (r=-0.27). In general, the results showed that vermicompost application under stress and non-stress conditions improved the physiological growth indices and hence the yield of the green pod and could be recommended for green bean production in the area.