رويكرد گفتمان كنشيِ القايي در ادبيات داستاني

Analyzing Actional –Manipulative Regime of Discourse in Fictional Literature

هدف اين مقاله واكاوي سازه هاي ساختاري روايت هاي كنشي با تكيه بر مثال هايي از ادبيات داستاني فارسي (كلاسيك و معاصر) با رويكرد گفتمان كنشيِ القايي يا مجابي است و از اين جهت، نخستين كوشش به شمار مي آيد. تفحص در ساختارهاي روايي ادبيات داستاني فارسي اعم از كلاسيك و معاصر نشان دهندۀ قوانين روايي خاص در سازه هاي پي رنگ اين آثار است كه به دسته بندي آن ها در روايت هاي كنشي با رويكردهاي مختلف منجر مي شود. فرضيۀ پژوهش حاضر اين است كه هر داستان از يك نقصان آغاز مي شود و تلاش كنشگر/ كنشگران براي برطرف كردن آن و دستيابي به شي ء ارزشي به روش هاي مختلفي براي ارتباط با ابژه (شي ء ارزشي) صورت مي گيرد. حال مسئلۀ پژوهش اين است كه سازوكارهاي روايت هاي كنشي القايي در ادبيات داستاني فارسي با تكيه بر نمونه هايي از داستان هاي كلاسيك و معاصر كدام است؟ پژوهش حاضر با مثال هايي محدود (اما دقيق) از ادبيات داستاني فارسي در پي تحليل رويكردها و سازه هاي ساختاري نوع گفتمان كنشيِ القايي در ادبيات داستاني است و نتايج آن بيانگر يك ساختار روايي است كه كنشگر/ كنشگران براي رسيدن به شي ء ارزشي در پي مجاب كردن كنشگر/ كنشگران هستند و رويكردهاي مجاب گر (القاكننده) وجوه مختلفي همچون تشويق، تهديد، چاپلوسي، رشوه، تحريك و رجزخواني دارند.

The purpose of this paper is to examine the structural elements of narrative based on theoretical model of actional –manipulative regime of discourse in Persian classical and contemporary Literature. Investigating the narrative structures of Persian fiction literature, both classical and contemporary, indicates specific narrative rules in the plot structures of these works and have led to their categorization in actional regime of narratives with different approaches. The hypothesis of the present research is that each story begins with a kind of imperfection and actor’s efforts to liquidate this imperfection and to achieve the object of value in the chain of narrative and discourse. Now, the question of the current research is as follows: what are the underlying mechanisms of actional – manipulative and narratives in Persian fictional literature, based on examples drawn from classical and contemporary stories? The results indicated that in this narrative structure the actor is in the quest of achieving something worthy by referring to convincing and persuasive approaches with various features such as encouragement, threats, flattery, bribe, provocation and rebellion.