بررسي انطباق تحصيلي مهاجران افغانستاني در ايران

ايران در چهار دهه گذشته ميزبان بزرگ‌ترين جمعيت مهاجران خارجي، عمدتاً افغانستاني و عراقي بوده‌ و اكنون نيز پس از پاكستان، دومين كشور پذيرنده مهاجران افغانستاني محسوب مي‌شود. تحصيل، بعد از امنيت و اقتصاد، يكي از عوامل مهم جذب مهاجران افغانستاني به ايران بوده است. مدارس دولتي، دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالي، نهضت سوادآموزي، مدارس خودگردان و مدارس موسسه‌هاي خيريه در ايران زمينه تحصيل مهاجران در هر سطحي را ممكن ساخته‌اند؛ اما اين امكانات با دشواري‌هاي اقتصادي، هويتي، سليقه‌اي و مانع‌تراشي‌ها، نگراني‎‌هاي مذهبي، مخالفت‌هاي ايراني‌هاي معترض و... گره‌ خورده است. مدارس و دانشگاه‌ها بهترين مكان براي جامعه‌پذيري و ادغام مهاجران در ايران قلمداد مي‌شوند. بي‌شك نسل مهاجر تحصيل‌كرده كه به‌نظر قصد بازگشت به افغانستان را ندارد، بهتر از نسلي تحصيل‌نكرده است و تبعات مثبت اين سياست‌گذاري، به‌خصوص از ديدگاه امنيتي، اقتصادي و فرهنگياجتماعي، اثرات خود را در جامعه ايران و افغانستان نشان خواهد داد. در اين مقاله وضعيت انطباق تحصيلي مهاجران افغانستاني كه نيمي از ساكنان شهرك قائم در قم را تشكيل داده‌اند، بررسي خواهد شد. براي گردآوري داده‌ها، پژوهشگر از مصاحبه‌هاي عميق و مشاهده‌هاي همراه با مشاركت ياري گرفته است. اين داده‌ها از بطن پژوهش‌هايي كه به سبك زندگي مهاجران اختصاص داشته است خراج شده و با استفاده از روش‌ كيفي، تجربه آنان در حوزه‌هاي تحصيل، شبكه‌هاي اجتماعي، اقتصاد و بوروكراسي‌هاي اداري ترسيم شده است.