پويايي هويتي غربت‌ها «مطالعه‌ي اتنوگرافيك هادوري در چهارراه‌هاي تهران»

زنان و كودكاني كه روزانه در چهارراه‌هاي تهران به گدايي مشغول‌اند و شهروندان آن‌ها را تحت عنوان كولي مي‌شناسند، گروهي هستند كه جامعه‌ي اكثريتي هميشه آن‌ها را به حاشيه رانده و در پوشش آسيب محصور نگاه داشته‌اند‌. اين مطالعه براي اولين بار با رويكردي اتنوگرافيك، توصيفي و تفسيري به شناخت گروهي از اين افراد، كه غربت يا غربتي نام دارند، پرداخته‌ است. به دليل نوع زيست و جابه‌جايي اين گروه، ابتدا مطالعه را با خوانشي مورفولوژيك آغاز كرديم و طي آن، با شناخت بيشتر نظام اقتصادي و تقسيم اجتماعي وظايف، به اهميت بده بستان‌هاي اين گروه با گروه‌هاي مجاور پي برديم. سپس طبق نظريه‌ي «مرزهاي قومي» فردريك بارت، كنش‌هاي متقابل آنها مورد توجه قرار گرفت و هادوري يا گدايي با سماجت (لغت‌نامه دهخدا) سرچهارراه، به عنوان نمود يكي از اصلي‌ترين شيوه‌هاي اين نوع بده بستان‌ها به طور عمقي مورد مطالعه و تحليل قرار گرفت. يكي از مهم‌ترين يافته‌ها، روشن شدن عملكرد هادوري در برساختن هويت گروهي هر كودك غربت بود. هادوري فعاليتي روزمره است كه هر كودك غربت به سان آيين ‌گذاري براي ورود به دسته‌بندي بزرگسالان از آن عبور مي‌كند. تحليل ريزبينانه و توصيفات چندلايه‌اي از هادوري، ديد ما را به نوعي خوانش دراماتيك (به سبك ويكتور ترنر) از اين رويداد شهري گشود. روزانه، هادوري در چهارراه به نمايش گذاشته مي‌شود و توليد درام اجتماعي مي‌كند. از خلل اين نمايش، چارچوب فرهنگي و نمادهاي زيرساختي هادوري، كه لازمه‌ي برقراري ارتباط بين غربت و رهگذر شهري است، نمايان مي‌شوند. با شكافتن ساختار اقتصادي و كنش‌هاي متقابل كنش‌گران اين پديده، خواهيم ديد كه فرايند هادوري و تلاش‌هاي خودكنش‌گر در وفق دادن ساختار آن با جامعه‌ي اكثريتي، در برساخت هويت گروهي نوجوان غربت، در تقابل با هويت «ديگري»، نقش اساسي دارد. با توجه به اين مهم كه روابط اين گروه با همسايگانش، نه صرفا اقتصادي است و نه سياسي، بلكه عمدتاً فرهنگي است، خواهيم ديد كه در ساختار اجتماعي غربت، عملكرد فرهنگي هادوري به عنوان آيين گذار، از عملكرد اقتصادي‌ آن به مراتب اساسي‌تر است. به عنوان يك پارادايم جامعه‌شناختي، اين مطالعه پيشنهاد مي‌كند تا گروه غربت در كنش‌هاي متقابلش با گروه‌هاي مجاور مورد مطالعه قرار گيرد و از انزواي اجتماعي و آكادميك خارج شود. نمايان كردن تضادهاي فرهنگي از طريق تحليل هادوري به ما نشان مي‌دهد غربت‌ها نه تنها غريبه نيستند، بلكه از دورن نظام ارزشي و فرهنگي جامعه‌ي اكثريتي مي‌جوشند.