بررسي جنبه هاي مردم شناختي مار در فرهنگ كهگيلويه و بويراحمد (جنوب‌غرب ايران)

مار به عنوان موجودي زنده در حيات طبيعي و مذهبي انسان از گذشته هاي دور، مورد التفات فراواني قرار گرفت. اهميت اين موجود از طريق مطالعات باستان شناسي در عصر ايلامي به اثبات رسيده است. اين اهميت در دوران معاصر و در فرهنگ جنوب غرب ايران و به طور اخص در كهگيلويه و بويراحمد تداوم يافت. تأثير حضور مار در گورنگاره هاي عصر قاجار در اين منطقه مشهود است. ساكنان اين خطه در دو شيوه زندگي كوچروي و يكجانشيني بسته به نوع معيشت نگاه متمايزي نسبت به مار دارند. هدف از پژوهش پيش رو، واكاوي چگونگي نگرش به يك موجود زنده در ارتباط با انسان در گذشته ي نزديك و همچنين فرهنگ جاري ساكنان كهگيلويه و بويراحمد است. براين اساس گورنگاره ها به عنوان مداركي ملموس از گذشته نزديك و جنبه هاي شفاهي، روايي به عنوان بخش ناملموس اين پژوهش به شمار مي روند. در اين فرهنگ مار نه به عنوان بخشي از حيات جانوري بلكه به عنوان يك عنصر تأثيرگذار در روند زندگي انساني مورد توجه مردمان كهگيلويه و بويراحمد قرار گرفته است كه بخشي از اين تفكر ريشه در دوران گذشته دارد و برخي ديگر ناشي از خصوصيات روحي و رواني ساكنان اين خطه مي باشد كه مار را به عنوان موجودي خطرناك، رازآلود و گاهي قابل احترام به شمار مي آورند. در اين پژوهش در كنار بررسي پيمايشي گورنگاره ها به عنوان بخشي از داده هاي ملموس مرتبط با موضوع پژوهش، نگارنده از طريق مشاهده مشاركتي و گاه مصاحبه به گردآوري و تحليل اطلاعات حاصل از اين روش ها پرداخته است.