جايگاه عقلانيت و معنويت در برنامه‌ درسي

اين پژوهش، كه با روش تحليلي و استنتاجي، و با هدف بررسي عقلانيت و معنويت در برنامه‌ ‌درسي با نگرش به‌ فلسفه‌ اسلامي انجام شد، بر اين فرض اساسي مبتني است كه جهت‌گيري‌هاي هنجاري برنامه‌‌ درسي، بر مباني فلسفي استوارند. يافته‌ها حاكي از آن است كه جهت‌گيري‌هاي عقلاني و معنوي برنامه‌ ‌درسي، به‌ترتيب، بيشتر از مباني فلسفي عمل‌گرايي و انسان‌‌‌گرايي سرچشمه مي‌گيرند. برخلاف اين جهت‌گيري‌ها كه در آن‌ها ارتباط روشني بين عقلانيت و معنويت، و به‌ويژه معنويت ديني وجود ندارد، در جهت‌گيري عقلانيت معنوي برنامه‌ درسي برگرفته از فلسفه اسلامي، عقلانيت و معنويت به‌هم مرتبط‌اند. عقلانيت مراتبي دارد كه از پايين‌ترين مرتبه، يعني عقلانيت ابزاري تا دستيابي به ‌عقل فعال و درك پروردگار متعال امتداد مي‌يابد. برقراري ارتباط بين پايين‌ترين تا بالاترين مرتبه‌ عقلانيت در برنامه‌‌ درسي، هدف غايي در برنامه‌ ‌درسي را الهي مي‌كند و اهداف واسطي را نيز معنوي مي‌سازد. همچنين، جهت‌گيري عقلانيت معنوي، جامعيت و يكپارچگي را براي محتواي برنامه‌ ‌درسي رقم مي‌زند و در جهت نيل به‌كمال و سعادت واقعي، فضاي آكنده از شوق و انگيزه‌‌ در فراگيران ايجاد مي‌كند.