افول هژموني آمريكا: معناي انتقال قدرت در نظام جهاني و الزامات سياستگذاري

مهم‌ترين مشخصه دهه دوم قرن بيست و يكم كاهش تدريجي قدرت نسبي ايالات‌متحده است. از ديدگاه اغلب ناظران آگاه، از آنجايي كه عمده رقباي ايالات‌متحده در امور نظامي و اقتصادي در آسيا قرار دارند اين جابجايي شگفت‌آور مترادف با بازگشت تاريخي مراكز قدرت از غرب به شرق و خاتمه چيرگي تمدن غربي بر سياست و فرهنگ جهاني بوده و وجه تمايز آن با ساير دوره‌هاي انتقال قدرت در اروپا و بعدها انتقال قدرت از اروپا به ايالات‌متحده در سده بيستم را يادآوري مي‌كند. با وجود اينكه بسياري از دانشمندان پيرامون قطعيت انتقال قدرت از غرب به شرق توافق دارند اما همچنان اختلاف‌نظرهاي بسياري بر سر معناي اين انتقال و ابعاد تأثيرگذاري آن بر صلح و امنيت جهاني كه در دهه‌هاي گذشته تداوم داشته، باقي است. آيا همراه با كاهش قدرت تدريجي ايالات‌متحده كه مستلزم كاستن از تعهدات امنيتي آن در مناطق جهاني است، كشمش‌هاي بين‌المللي فروكش خواهد كرد و يا بايد در انتظار تشديد آن دسته از اختلافات بين‌المللي باشيم كه تاكنون به دليل نقش‌آفريني ايالات‌متحده در مديريت بحران‌هاي منطقه‌اي مسكوت مانده بودند؟ اين مقاله نتيجه مي‌گيرد كه پيش از ورود به جهان چندقطبي يا مركب، نظام جهاني، دوران گذاري را به‌سوي آشفتگي تجربه خواهد كرد و اينكه لازم است كشورهاي جهان، از جمله ايران، درصدد افزايش آمادگي خود براي رويارويي با انواع تهديدات جديد ناشي از اين وضعيت برآيند. منطقه گرايي يكي از بهترين راهبردها در اين رابطه خواهد بود.