ديدگاه ائمه(ع) درباره شخصيت و قيام زيد بن‌علي (بر اساس سير و بستر تاريخي مناسبات زيد بن‌علي و پيشوايان اماميه (ع))

قيام زيد بن‌علي (م121ق) از جهت زمينه‌ها، عوامل، ابعاد، نتيجه و پيامدهايش از موضوعات تاريخي پر ابهام است. يكي از ابعاد اين موضوع، كه همچنان مورد بحث محققان است، چگونگي مناسبات زيد بن‌علي با پيشوايان اماميه و ماهيت عقيده و عمل وي در اين روابط است. نگارنده معتقد است آنچه موجب پراكندگي نظرات و ابهام در اين موضوع شده، كم‌توجهي به سير تاريخي روابط و بستر سياسي رخدادها و نگاه يكجانبه به اصالت اخبار است. از اين رو در اين مقاله روابط زيد بن‌علي به طور جداگانه با سه امام هم‌دروه‌اش، يعني امام سجاد (ع) و امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، بررسي مي‌شود. نتايج تحقيق در اين مطالعه بسترشناسانه نشان از سير ناهمگون و نزولي تعاملات زيد با رهبران اماميه و تأثير شرايط سياسي موجود در واكنش‌ها و فرمايشات ائمه (ع) در تمجيد زيد بن‌علي و قيام او دارد؛ موضوعي كه قائلان به تأييد قيام زيد از سوي ائمه (ع) به آن توجه نكرده‌اند.