رهيافتي بر مسئله امامت و ولايت در نگره طريقت بكتاشيه (با تأكيد بر ميراث مكتوب بكتاشيه در تركيه)

يكي از اصول اعتقادات علويان، امامت است علويت آناتولي بر يك نظام اعتقادي مبتني بر دوستي علي(ع) و اهل بيت (امامان) استوار است علويان بكتاشي همانند شيعۀ اماميۀ اثني عشري، داراي دوازده امام معصوم‌اند. امام از ديدگاه بكتاشيه، يعني كسي كه از هرگونه اشتباه، قصور و گناه مبرا است. امام باطن قرآن، عالم و پيشواي ديني اجتماع است. به اعتقاد بكتاشيان، پيامبر(ص) پس از خود، علي(ع) را به عنوان جانشين معرفي كرده است؛ اما پس از وفات آن حضرت، جانشيني علي(ع) ناديده گرفته شد و حق آن حضرت(ع) به دست خلفاي سه‌گانه غصب گرديد. علويان معتقدند مسلمانان پس از حضرت محمد(ص) به ۷۳ فرقه تقسيم شدند كه تنها يك فرقه از آنها بر حق است و باقي اهل آتش‌اند. پيروان اهل بيت(ع) و دوازده امام(ع) گروه و فرقۀ ناجيه‌اند. به نظر مي‌رسد، مفهوم امامت، نزد بكتاشيه، از يك حركت تكاملي برخوردار بوده است و گويا پس از نفوذ انديشۀ حروفيه‌ در طريقت بكتاشيه در قرن نهم هجري، متأثر از فلسفۀ نوافلاطوني اسماعيليه، آموزه‌هاي شيعي مانند امامت، با تفسير جديد متأثر از برداشت‌هاي عرفاني غامض حروفيه، به‌تدريج از تعريف‌هاي شيعۀ اثني عشري فاصله گرفته است؛ هرچند در اصل دوستي با اهل بيت(ع) و دوازده امام(ع) و اعتقاد به اصل امامت چندان تغييري مشاهده نمي‌شود و اين خصيصه در سنت اعتقادي علويان و بكتاشيان مستدام است.