نگاهي روش‌شناسانه به نظريۀ قرارداد اجتماعي توماس هابز

نظريۀ «قرارداد اجتماعي» از مهم‌ترين نظرياتي است كه پس از رنسانس، در خصوص منشأ «حق حاكميت» در جهان غرب مطرح شده است. هر نظريه‌اي كه در علوم انساني مطرح مي‌شود، تحت تأثير مباني فلسفي هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و انسان‌شناسي خاص خود است كه بررسي اين مباني و نحوۀ ارتباط آن با نظريۀ مربوطه، «روش‌شناسي بنيادين» خوانده مي‌شود. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي تحليلي و با بهره‌گيري از رويكرد روش‌شناسي بنيادين، به بررسي نظريۀ قرارداد اجتماعي هابز پرداخته و تلاش كرده است تا مباني فلسفي هابز و چگونگي تأثير آن بر نظريۀ قرارداد اجتماعي او را تشريح كند. به لحاظ هستي‌شناسي، هستي‌شناسي او مبتني بر اومانيسم، سوبژكتيويته و سكولاريسم بوده است. به لحاظ معرفت‌شناسي، هابز از دو جريان اصالت تجربه و اصالت عقل تأثير پذيرفته و همچنين عقلانيت قدسي را به كناري نهاده است. به لحاظ انسان‌شناسي، نگاه مكانيكي به انسان و تلقي بدبينانه از ماهيت بشر، انديشۀ او را راهبري كرده است.