زمين ريخت شناسي ساختاري حوضه رودخانه كرخه (باختر ايران)

Tectonic geomorphology of Karkheh River Basin (West Iran

شاخص زمين ريخت شناسي يك ابزار گرانبها در شناسايي فعاليت هاي زمين ساختي است. محاسبه اين شاخص به وسيله نرم افزار Arc GIS در يك منطقه بزرگ، روشي سودمند براي تشخيص ناهنجاري احتمالي است. در اين پژوهش، حوضه رودخانه كرخه انتخاب گرديده و شش شاخص زمين ريختي عدم تقارن حوضه، شيب- طول رودخانه، شكل حوضه، پيچ و خم جبهه كوهستان، نسبت پهناي كف دره به ارتفاع آن و انتگرال فراز سنجي براي منطقه محاسبه شده است. سپس نتايج به دست آمده از هر يك در قالب سه رده تقسيم بندي گرديده است. در نهايت به كمك مقادير ياد شده در بالا، شاخص فعاليت نسبي زمين ساختي (lat) براي تمام زير حوضه ها محاسبه شده و مقادير آن در سه گروه دسته بندي و تحليل شده است. سطح اشغال رده هاي سه گانه به ترتيب زير است:رده 2 ) مساحت12180 كيلومتر مربع، 23.7 درصد رده 3 ) مساحت 32318 كيلومتر مربع، 62.9 درصد رده 4 ) مساحت 6843 كيلومتر مربع، 13.3 درصد از آنجا كه كل منطقه داراي مساحتي در حدود 51341 كيلومتر مربع مي باشد، بنابراين اين موضوع نشان دهنده فعاليت نسبي متوسط در بخش هايي وسيع از منطقه است.

Geomorphic indices are major tools to recognize tectonics activities. These indices have the advantage of being calculated from Arc GIS package over large areas as reconnaissance tool to identify possible geomorphic anomalies related to active tectonics. In this research, Karkheh river basin was selected and six geomorphologic indices; drainage basin asymmetry (Af), stream-gradient index (SL), drainage basin shape index (Bs), mountain-front sinuosity index (Smf), valley floor width-height ratio (Vf) and hypsometric integral (Himatter) were calculated. Then, the values were classified in three groups and analyzed. The area of the three class as follows:Class2) 12180 km2, 23.7% Class3) 32318km2, 62.9% Class4) 6843km2, 13.3% The region has an area of about 51341 km2, so this result presents the moderate relative activity in the extensive parts of the area.