پديد آورندگان :
حكيمي، فاطمه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , جعفري، پريسا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , مجاهدي، مرتضي دانشگاه علوم پزشكي بابل , موحد، مينا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , تن ساز، مژگان دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , چوپاني، رسول دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , ايلخاني، رضا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , خدادوست، محمود دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي , مكبري نژاد، روشنك دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف
مزاج كبد يكي از مفاهيم اصلي است كه در كليه جنبه‌هاي پيشگيري، تشخيص و درمان نقش اساسي ايفا مي‌كند. در متون طب سنتي ايران، شاخص‌هاي فراواني براي علايم مزاج و سوءمزاج كبد مطرح شده است. هدف از اين مطالعه بررسي ديدگاه‌هاي منابع مكتوب طب سنتي ايران جهت تشخيص مزاج كبد مي‌باشد.
مواد و روش‌ها
جهت انجام اين مطالعه مروري كتب مرجع طب ايراني مطالعه گرديد، همچنين با استفاده از واژگان كليدي مزاج، كبد، Liver، Temperament و Mizaj در پايگاه‌هاي علمي معتبر، از جمله PubMed، Scopus و Magiran مطالب مربوط به مزاج كبد مورد بررسي و جمع‌بندي قرار گرفت.
يافته‌ها
در طب ايراني از نشانه‌هاي مختلفي جهت تعيين مزاج كبد استفاده مي‌شود كه در اصل بخشي از شاخص‌هاي تعيين مزاج عام مي‌باشند. از بين اين نشانه‌ها، رنگ چهره، فنوتيپ، ملمس ناحيه كبد و كل بدن، هيات بنيه و شاخص‌هاي نبض و وضعيت عروق، انفعال بدن نسبت غذا و آب و هوا، چگونگي افعال عمومي و علايم گوارشي نظير توليد اخلاط، كيفيت مدفوع و ادرار، چگونگي هضم، ميزان عطش، اشتها و... و ميزان موي كل بدن به ويژه موي روي شكم از اهميت بيشتري برخوردارند.
نتيجه‌گيري
در منابع طب سنتي ايران به طور كامل شاخص‌هاي تشخيصي مزاج و سوءمزاجات كبد مطرح شده است، اما اشاره‌اي به اهميت تشخيصي هر يك از شاخص‌ها نشده است. با توجه به يافته‌هاي اين پژوهش، انجام مطالعات باليني بيشتر جهت تعيين ميزان اهميت تشخيصي هر يك از علايم و همچنين طراحي و اعتبارسنجي ابزار تشخيصي تعيين مزاج كبد پيشنهاد مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Background and Aim
Liver temperament (mizaj) is one of the main concepts that have an essential role in all aspects of prevention, diagnosis and treatment. In the Iranian Traditional medicine (ITM) textbooks, a lot of indices for liver temperament and dystemperament are expressed. The purpose of this study is assessment of the views of written sources of Iranian traditional medicine for the diagnosis of liver temperament.
Materials and Methods
In this review paper, some important textbooks of ITM were studied. Also, scientific databases such as PubMed, Scopus and Magiran was investigated using the keywords of liver and Mizaj or Temperament.
Findings
In ITM, various sign or symptoms are used to determine liver temperament, which are in fact, a part of the general temperament of the body. Among these symptoms, color of the body, phenotype, liver or body palpitation, pulse and the status of the vessel, food or air reaction, gastrointestinal symptoms, such as the quality of stool and urinary excretion, digestion, thirst, appetite, etc., and body hair, especially the hair on the abdomen, are more important.
Conclusion
In the ITM textbooks, diagnostic indices of liver temperament have been completely considered, but there is no mention of the diagnostic importance of each of the indices. According to the findings of this study, more clinical studies are suggested to determine the diagnostic importance of each of the symptoms, as well as the design and validation of the diagnostic tool for liver temperament.
