اندازه‌گيري و مدل‌سازي پاسخ تنفس هتروتروف خاك به تغييرات درجۀ حرارت در دو اكوسيستم مرتعي قرق و تحت چرا

تنفس هتروتروفيك خاك كه حاصل تجزيۀ مواد آلي خاك مي­باشد؛ تحت تأثير عوامل محيطي به­خصوص دما قرار دارد. مدل­هاي مختلفي براي درك پاسخ تنفس خاك به درجه حرارت و همچنين حساسيت دمايي تنفس خاك (Q10) به كار رفته است. هدف از اين مطالعه بررسي پاسخ تنفس خاك به تغييرات دما با استفاده از تكنيك انكوباسيون و بررسي مدل­هاي مختلف در دو سيستم مديريتي متفاوت است. به اين منظور، نمونه­هاي دست نخورده خاك كه از اكوسيستم مرتع چرا شده و قرق واقع در منطقه فندقلوي اردبيل برداشت شده بود؛ به مدت 4 هفته در سطوح دمايي 10، 20 و 30 درجۀ­سانتي­گراد انكوباسيون گرديد. مقدار تنفس خاك براساس روش جذب قليا اندازه­گيري شد. از رگرسيون غير خطي و الگوريتم لوينبرگ- ماركوارد براي تعيين پارامترهاي مدل استفاده شد. در هر دو اكوسيستم ميزان افزايش تنفس هتروتروفيك خاك با افزايش دما به صورت نمايي بود. ميزان تنفس در خاك مرتع چرا شده در هر سه سطوح دمايي بالاتر از مرتع قرق بود. اكثر مدل­هايي كه رابطۀ بين ميزان تنفس خاك و دما را توصيف مي­كنند؛ برازش مناسبي به داده­هاي آزمايش به­خصوص در مرتع قرق نشان دادند. Q10 در خاك مرتع چرا شده (21 /1) بالاتر از مرتع قرق (97/ 0) بود. در كل با توجه به ضرايب مدل­ها و آناليز­Q10 ، مدل آرهينيوس مي­تواند مناسب­ترين مدل جهت بيان رابطۀ بين تنفس خاك با دما و همچنين برآورد عددي مناسب براي Q10 خاك باشد.