اثر تغيير كاربري مرتع به جنگل‌كاري بر ذخايركربن آلي و برخي خصوصيات خاك (مطالعۀ موردي: جنگل‌كاري حسن‌آباد سنندج)

پژوهش حاضر به­ منظور بررسي اثر تغيير كاربري مرتع به جنگل ­كاري ‌بر ميزان ترسيب كربن و ذخيرۀ ازت در منطقۀ جنگل­كاري شدۀ حسن­آباد در شهرستان سنندج صورت گرفت. توده­هاي مورد مطالعه شامل سرونقره­اي، كاج تهران، زبان­گنجشك، اقاقيا و سروخمره­اي با متوسط سن 20 سال و مرتع مجاور كه در آن تغيير كاربري ايجاد نشده و از لحاظ شرايط فيزيوگرافي و اقليمي مشابه بودند به عنوان شاهد انتخاب شد. نمونه برداري از خاك در توده ­هاي جنگل‌كاري شده و شاهد انجام شد و خصوصيات كربن آلي، ازت، فسفر، پتاسيم، وزن مخصوص ظاهري، اسيديته، هدايت الكتريكي، درصد رس، سيلت و ماسه اندازه ­گيري شد. جهت مقايسۀ اثر اجراي عمليات جنگل­كاري با شاهد بر خصوصيات خاك از آزمون t مستقل و به منظور مقايسۀ اثر گونه­ هاي مختلف جنگل­ كاري شده بر خصوصيات خاك از تجزيۀ واريانس يكطرفه و جهت مقايسۀ ميانگين­ها از آزمون دانكن استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه گونۀ اقاقيا تأثير قابل توجهي در افزايش كمي كربن و ازت ترسيب شده و مقدار فسفر و پتاسيم خاك داشت و در مجموع در تودۀ اقاقيا مقدار كربن ترسيب شده و ازت ذخيره شده در خاك 62 /80 و 42 /5 و در تيمار شاهد 05 /47 و 08 /3 تن در هكتار محاسبه شد. تيمار اقاقيا باعث افزايش مقدار كربن و ازت خاك به مقدار 71 و 75 درصد شد و كمترين مقدار كربن و ازت در خاك توده سرو نقره­اي بدست آمد. نتيجۀ رگرسيون گام­به­گام نشان داد كه نيتروژن، فسفر و پتاسيم به­ترتيب از مهم­ترين اجزاي تأثير گذار بر مقدار كربن ترسيب شده در خاك در توده­هاي بررسي شده است.