بررسي ويژگي‌هاي هيدروشيمايي و منشأ يون‌ها در آبخوان ساحلي دشت عجب‌شير با استفاده از ‏نسبت‌هاي يوني و تحليل عاملي

دشت عجب‌شير يكي از مناطق فعال كشاورزي شمال غرب كشور است كه نياز آبي آن از منابع آب زيرزميني تأمين مي‌شود. آب‌هاي زيرزميني اغلب داراي تركيباتي از منشاء‌هاي مختلفي هستند. تعيين منشأ املاح موجود در آب، در مواردي كه احتمالاً دو يا چند عامل همزمان در افزايش املاح تأثيرگذار هستند؛ مي‌تواند در مديريت و اتخاذ تدابير لازم جهت حفاظت و بهره‌برداري از منابع آب مؤثر باشد. در اين پژوهش، تركيب شيميايي آب، فرايندهاي حاكم بر ژئوشيمي آن و منابع شوري آبخوان ساحلي دشت عجب‌شير مورد ارزيابي قرار گرفته است. در راستاي تفكيك خصوصيات هيدروژئوشيميايي آبخوان، از منابع آب زيرزميني نمونه‌برداري شده و مورد آناليز شيميايي قرار گرفت. نسبت‌هاي يوني محاسبه شده، همراه با نمودارهاي ژئوشيميايي ضمن تأييد فعال بودن واكنش‌هاي تبخير و تبلور و واكنش‌ آبسنگ در آبخوان، نشان دهنده تأثير انحلال رسوبات تبخيري، فرايندهاي تبادل يوني و تأثير فعاليت‌هاي انساني بر كيفيت آب زيرزميني دشت عجب‌شير است. بر اساس نتايج حاصل عواملي از جمله تبادل يوني، نفوذ آب شور از شورابه‌هاي تبخيري، پلاياهاي امروزي، شسته شدن املاح از لايه‌هاي رسي_نمكي و تبخير از منابع آب زيرزميني انتهاي دشت مي‌تواند از دلايل شوري اين آبخوان باشند. مدل عاملي به كار رفته براي 4 عامل و 12 متغير مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين تحليل عاملي نشان دهنده آن است كه اين عامل‌ها حدود89% از كل ميزان اشتراك را در بر دارند. به‌طوري كه از اين مقدار 46.35% به وسيله عامل يك، 25.65% توسط عامل دو، 17% توسط عامل سه و 11% به وسيله عامل چهار تبيين مي‌شود.