مدل‌سازي رابطه هيدروژئولوژيكي آبخوان دشت صحنه-بيستون با رودخانه گاماسياب و مديريت آبخوان

افزايش بي‌رويه جمعيت در سه دهه اخير، محدوديت منابع آب‌هاي سطحي، فعاليت‌هاي كشاورزي، صنعتي، شهري و بهره‌برداري بيش‌ازاندازه از آبخوان‌ها باعث وارد آمدن خسارات جبران‌ناپذيري ازنظر كمّي و كيفي به منابع آبي كشور ايران شده است. براي جلوگيري از ادامه افت كمّي و كيفي، مديريت بهره‌برداري و حفاظت از آب‌هاي زيرزميني بايد به‌عنوان يك اصل و پايه در برنامه‌ريزي‌هاي كشور قرار گيرد. مديريت منابع آب زيرزميني مستلزم شناخت كافي از سيستم آبخوان و نيز به‌كارگيري ابزاري است كه بتواند عكس‌العمل تنش‌هاي مختلف كمّي و كيفي وارده به آبخوان را در شرايط فعلي و آينده شبيه‌سازي كند. در اين ارتباط با استفاده از مدل‌ مي‌توان شرايط واقعي در طبيعت را با دقت مناسبي شبيه‌سازي و به نتايج قابل قبولي دست‌يافت. محدوده مطالعاتي حوزه گاماسياب در دشت صحنه-بيستون در شرق استان كرمانشاه واقع ‌شده است. در اين ناحيه تنها يك مورد تحقيق در بخش كوچكي از آبخوان انجام شده و شرايط حاكم بر ساير نواحي دشت مورد بررسي قرار نگرفته است. لذا در تحقيق حاضر وضعيت آبخوان و ارتباط آب‌هاي سطحي و زيرزميني در تمامي پهنه آبخوان دشت صحنه-بيستون با استفاده از كد MODFLOW 2000 توسط نرم‌افزار GMS v10 شبيه‌سازي شد. نتايج به دست آمده از مدل نشان مي‌دهد كه بودجه آبي دشت صحنهبيستون در سال آبي 88-87 منفي و برابر 22.81 ميليون مترمكعب در سال است. عمده‌ترين عامل تغذيه كننده آبخوان نيز تغذيه از رودخانه به ميزان 24.88 ميليون مترمكعب در سال است و مهم‌ترين عامل تخليه كننده آبخوان، پمپاژ از چاه هاي بهره برداري به ميزان 36.04 ميليون مترمكعب در سال است. به نتايج مدل نشان مي‌دهد كه رودخانه گاماسياب آبخوان را در دو ناحيه تغذيه مي‌كند و در ساير نواحي آبخوان را تخليه مي‌كند. در مجموع 15.35 ميليون مترمكعب در سال توسط رودخانه آب از آبخوان تخليه مي شود.